سید سعید محمدی - گروه زمین شناسی-دانشکده علوم-دانشگاه بیرجند
سون لین چانگ - انستیتو علوم زمین، آکادمیا سینیکا، تایپه، تایوان
ملیحه نخعی - گروه مهندسی معدن، دانشکده عمران، معدن و شیمی، دانشگاه صنعتی بیرجند، بیرجند، ایران

در منطقه تیغناب در جنوب خاوری سربیشه، نفوذ توده های نیمه عمیق کوارتزدیوریتی درون سنگ آهک و ماسه سنگ های پالئوسن- ائوسن پیدایش اسکارن را به دنبال داشته است. پلاژیوکلاز، هورنبلند و کوارتز سازنده های اصلی سنگ های نیمه عمیق هستند. داده های تجزیه ریزکاو الکترونی نشان می دهد محتوای آنورتیت در پلاژیوکلازها برابربا ۱۵ تا ۴۵ درصد و ترکیب آنها از آندزین تا الیگوکلاز متغیر است. آمفیبول ها در قلمرو کلسیک و از نوع مگنزیوهورنبلند هستند. فشار حاکم در زمان تبلور کانی ها در کوارتزدیوریت پورفیری تیغناب برابربا ۲۷/۵ کیلوبار و دمای میانگین آن برپایه دماسنجی با به کارگیری هورنبلندهای همزیست با پلاژیوکلاز نزدیک به ۷۸۸ درجه سانتیگراد به دست آمده اند. گارنت، اپیدوت، پیروکسن، کلسیت، کلریت، کوارتز، مگنتیت، پیریت، هماتیت و ژیپس از کانی های سازنده برون اسکارن تیغناب هستند. گارنت های بررسی شده، در رده کلسیم دار و از نوع محلول جامد آندرادیت- گروسولار هستند. بررسی تغییرات ترکیبی این کانی نشان می دهد مقدار سازنده گروسولار روند کمابیش یکنواخت دارد؛ اما مقدار سازنده آندرادیت تغییرات اندکی نشان می دهد. حضور آندرادیت و تغییرات آن در گارنت های بررسی شده، به ترتیب نشان دهنده بالابودن فوگاسیته اکسیژن و تغییرات نسبت Fe۳+/Al در هنگام تبلور گارنت است. پیروکسن در اسکارن تیغناب از نوع دیوپسید است. وجود آندرادیت، پیروکسن غنی از دیوپسید و فراوانی بیشتر گارنت نسبت به پیروکسن در اسکارن بررسی شده، نشان دهنده شرایط اکسیدان است و با نتایج به دست آمده از بررسی شیمی کانی آمفیبول در کوارتزدیوریت پورفیری سازنده اسکارن همخوانی دارد. نبود ولاستونیت در برون اسکارن نشان می دهد گارنت و کلینوپیروکسن در دمای کمتر از ۵۵۰ درجه سانتیگراد و توسط محلول های متاسوماتیزه کننده متبلور شده اند.

دما- فشارسنجی, هورنبلند- پلاژیوکلاز, کوارتزدیوریت پورفیری, گارنت, برون اسکارن, تیغناب, زمین درز سیستان