محمدعلی احمدیان - دانشیار گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد
محمد محمدیان - کارشناس ارشد علوم جغرافیا و برنامه ریزی شهری

امروزه در اکثر شهرهای بزرگ کشور که رشد جمعیت بالایی دارند، اسکان غیررسمی پدیده ای متداول است که فرایند رشد آن سرباز ایستادن ندارد. حتی در دهه های اخیر رشد اسکان غیررسمی با رشدی سریعتر از رشد شهرنشینی مواجه بوده است. شهر مشهد با ۲/۵ میلیون نفر جمعیت به عنوان دومین کلانشهر کشور بدلیل مشکلات ساختاری مدیریت شهری منبعث از ساختار کلان مدیریت شهری و مسائل و مشکلات منطقه ای، در حال حاضر میزبان ۸۲۰ هزار نفر حاشیه نشین (معادل یک- سوم جمعیت شهر مشهد) است که در ۶۰ هسته جمعیتی به وسعت ۳۲۰۰ هکتار بصورت غیرمجاز زندگی می کنند. سکونتگاه های غیررسمی که در پیرامون این شهر نضج و گسترش یافته اند نه تنها خود دارای مسائل و مشکلات متعدد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، امنیتی، زیست محیطی و ... هستند، بلکه معضلاتی برای شهر مشهدنیز بوجود آورده است و چنانچه در جهت کاهش این روند رشد تمهیداتی اندیشدیه نشود، افزایش شمار ساکنان حاشیه نشینان چهره شهر را دگرگون و حیات آنرا تهدید می کند و مشکلات جدی را فراروی مدیریت شهری قرار خواهد داد. در مقاله حاضر برای دستیابی به هدف تحقیق که تحلیل اثرات اشکان غیررسمی بر شهر مشهد (جهات مختلف) از روش اسنادی استفاده شده است.

اسکان غیررسمی، حاشیه نشینی، مشکلات اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، زیست محیطی، مدیریت شهری، شهر مشهد