معصومه فدوی - دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی دانشگاه پیام نور بیرجند
هادی پورشافعی - دانشیار علوم تربیتی دانشگاه بیرجند
فرشته اسدزاده - عضو هیات علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه تهران

خانواده به عنوان نخستین محیط پرورشی کودک، در پرورش ویژگی های گوناگون کودکان نقش فراوانی دارد. کودک نخستین آموختنی ها را در خانواده و سپس مدرسه می آموزد. این تاثیر در دوران مدرسه نیز ادامه پیدا می کند؛ پس فهم چگونگی تعامل والدین با دانش آموزان اهمیت دارد. سبک های فرزند­پروی، الگوهایی از پرورش فرزندان است که از تعامل به­هنجار والدین و پاسخ آن ها به رفتار فرزندان شکل می گیرد. درواقع شیوه های فرزندپروری یکی از بعدهای خانواده است که طبق پژوهش ها تاثیر بسیار و سازنده ای در تمام زمینه های اجتماعی و تحصیلی و نیز شکل گیری ویژگی های گوناگون روان شناختی، ازجمله سرزندگی تحصیلی دارد؛ بنابراین لازم است که رابطه بین الگوهای فرزندپروری و سرزندگی تحصیلی در دانش آموزان بررسی قرار گیرد. هدف از پژوهش حاضر، رابطه الگوهای فرزندپروری و سرزندگی تحصیلی دانش­آموزان متوسطه شهر قاین بود. روش پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه مورد نظر پژوهش حاضر، دانش آموزان دختر متوسطه اول شهر قاین بود که با توجه به آمار ارائه شده، ۲۸۰ نفر را شامل شده­است. نمونه آماری مطالعه بر اساس جدول کرجسی و مورگان، ۲۶۰ نفر است که با روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار اندازه­گیری پژووهش، پرسشنامه های سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی­زاده (۱۳۹۱) و شیوه­های فرزندپروری بامریند (۱۹۹۱) بود. روایی پرسشنامه­های فوق­الذکر توسط صاحب­نظران تایید و پایایی آن با محاسبه ضرایب آلفای کرانباخ، برای پرسشنامه سرزندگی تحصیلی ۸۰/۰ و پرسشنامه شیوه­های فرزندپروری ۷۵/۰ گزارش شده­است. داده­های پژوهش با استفاده از آزمون پیرسون و رگرسیون چندگانه و با استفاده از نرم­افزار spss تحلیل شد. یافته­های پژوهش نشان داد، بین نوع الگوهای فرزندپروری با سرزندگی تحصیلی دانش­آموزان رابطه وجود دارد. همچنین از بین دو سبک فرزندپروری یعنی سبک استبدادی و سهل انگارانه، با سرزندگی تحصیلی، رابطه معناداری وجود دارد؛ ولی در سبک قاطع با سرزندگی تحصیلی رابطه معناداری وجود ندارد؛ همچنین سهل­گیرانه بیشترین رابطه را با سرزندگی تحصیلی دارند.

الگوهای فرزندپروری, سرزندگی تحصیلی, دانش آموزان