غلامرضا ملک زاده - استادیار گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
وسن کامل عفلوک الحسناوی - دانشجوی دکتری مدیریت رفتار سازمانی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
مرضیه ادیب زاده - دانشجوی دکتری مدیریت رفتار سازمانی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر مسئولیت اجتماعی اخلاقی و احساس همبستگی معنوی بر رفتار انحرافی با توجه به نقش واسطه­ای تعهد عاطفی است. روش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل۶۰۰ نفر از کارشناسان دانشگاه فردوسی مشهد می­باشد وحجم نمونه مطلوب با استفاده از فرمول کوکران۲۴۲ نفر تعیین شد که با توجه به پیش بینی عدم بازگشت تعدادی از پرسش نامه ها، ۳۰۰ پرسش نامه به صورت تصادفی طبقه ای بین کارکنان توزیع گردید. از این تعداد پرسشنامه، ۲۵۲ پرسش نامه برگشت داده شد. برای جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه های تعهد عاطفی، احساس همبستگی معنوی در محیط کار، مسئولیت اجتماعی اخلاقی و رفتارهای انحرافی استفاده شد که همه آن ها از پایایی و روایی مناسبی برخوردار بودند. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها مدل یابی معادله ساختاری برای بررسی برازش الگوی معادله ساختاری استفادهگردید. یافته­ ها: یافته­های پژوهش نشان می دهند که احساس همبستگی معنوی بر تعهد عاطفی تاثیر مستقیم و مثبت و بر بروز رفتارهای انحرافی تاثیر منفی و معناداری دارد. همچنین یافته­های حاصل نشان داد که مسئولیت اجتماعی اخلاقی در تبیین تعهد عاطفی و کاهش بروز رفتارهای انحرافی نقش زیادی را ایفا می­کند. این یافته ها بر نقش احساس همبستگی معنوی، مسئولیت اجتماعی اخلاقی و نقش واسط و اهمیت تعهد عاطفی در پیش بینی بروز رفتارهای انحرافی تاکید دارد. نتیجه ­گیری: نتایج این پژوهش نشان می­دهد که توجه به احساس همبستگی معنوی، تعهد عاطفی و مسئولیت اجتماعی اخلاقی بر کاهش رفتار انحرافی اثرگذار است.

تعهد عاطفی, رفتار انحرافی, مسئولیت اجتماعی اخلاقی, احساس همبستگی معنوی