رضا صادقی شهپر - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

زن و حقوق فردی و اجتماعی او همزمان با نهضت مشروطه وارد مباحث ادبی شد و به یکی از مهم­ترین موضوعات در شعر مشروطه تبدیل گشت. از این­رو زن در مرکز مباحث قرار گرفت به طوری که در این عصر، کمتر شاعری را می­ توان دید که بیش و کم به موضوع آزادی و حقوق زنان نپرداخته باشد. برابری، آزادی، تعلیم و تربیت، حضور زن در اجتماع و پرهیز از تبعیض جنسیتی و نگاه جنسی و ابزاری به زن، از جمله مسایل مربوط به زنان است که در شعر شاعران عصر مشروطه بازتاب یافته است. ملک­الشعرا بهار و نسیم شمال دیدگاه معتدل­ تر­ و سنتی تری به زن دارند و ایرج میرزا، لاهوتی، عشقی و عارف قزوینی تندروترند و حتی گاه با برخی مسایل نظیر حجاب مخالفت می­کنند. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و هدف آن بررسی اندیشه و دیدگاه شاعران عصر مشروطه درباره زن است و می­خواهد به این پرسش پاسخ دهد که آیا آن اندیشه ای مترقی است یا واپس­گرا؟ و با اندیشه­های مطرح شده درباره زن در جنبش فمینیسم همسو هست یا خیر؟ نتایج نشان می­دهد که شاعران عصر مشروطه اندیشه­ای مثبت­نگر و مترقی درباره زن دارند و آن با برخی اندیشه ­های فمینیستی درباره زنان مطابقت دارد.

دوره مشروطه, شعر, زن, فمینیسم, شاعران دوره مشروطه