امیرحسین توحیدی - دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
محمد قربانی - استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
علیرضا کرباسی - استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
احمدرضا اصغرپور ماسوله - استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
بهروز حسنی-مهموئی - مدیر واحد تحلیل استراتژیک، دانشگاه موناش استرالیا

زعفران یکی از محصولات کشاورزی مهم و ارزشمند ایران به شمار می­رود و برای رشد بازار آن لازم است که به ترجیحات مصرف­کنندگان این محصول توجه شود. مصرف­کنندگان دارای نیازها و خواسته­های متفاوتی می­باشند و با بخش­بندی منفعتی بازار زعفران، شرکت­ها می­توانند از ترجیحات مصرف­کنندگان در هر بخش از بازار درک صحیحی داشته باشند. لذا، در این مطالعه با بکارگیری الگوریتم­های خوشه­بندی قطعی و فازی، بازار زعفران به بخش­های همگن تقسیم و سپس با استفاده از نتایج تحلیل متقارن؛ ترجیحات، نگرش و خصوصیات جمعیت­شناختی مصرف­کنندگان در هر یک از بخش­های بازار مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه، اطلاعات مربوط به ۴۰۰ پاسخ­دهنده با استفاده از روش نمونه­گیری طبقه­ای از ۱۳ منطقه مشهد جمع­آوری گردید. نتایج مطالعه نشان داد که بازار زعفران را می­توان به شش بخش همگن تقسیم نمود و الگوریتم خوشه­بندی فازی C-means در مقایسه با روش­های قطعی K-means، K-medoids و روش­های فازی گوستافسون-کسل و گت-گوا دارای عملکرد بهتری در شناسایی خوشه­ها می­باشد. مطابق با یافته­های مطالعه، در اغلب بخش­های بازار، وزن زعفران و نوع بسته­بندی مهمترین ویژگی­های اثرگذار بر تصمیمات خرید می­باشند. بر اساس نتایج مطالعه، به شرکت­های زعفرانی توصیه می­گردد که در عرضه محصولات زعفرانی و تدوین استراتژی­های بازاریابی به ترجیحات مصرف­کنندگان در بخش­های مختلف بازار توجه نمایند.

ترجیحات مصرف کننده, مدیریت بازاریابی, تقسیم بندی بازار