احمد علی پوربابایی - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران
ابراهیم بهمنی - دانشگاه تهران
حسینعلی علیخانی - استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران
سمیه امامی - دانش‎آموخته دکتری گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران

باکتری‎های ریزوسفری محرک رشد گیاه که حاوی آنزیم ۱- آمینوسیکلوپروپان ۱-کربوکسیلیک اسید (ACC) دآمیناز هستند می‎توانند برای بهبود رشد گیاه به ویژه در شرایط نامساعد محیطی به کار روند. در مطالعه حاضر، جدایه‎های باکتری از ریزوسفر گندم در سه استان زنجان، کردستان و همدان جدا شده و از نظر توان تولید آنزیم ACCدآمیناز و مقاومت به شوری غربال شدند. از میان ۱۶۷ جدایه، شش جدایه قادر به تجزیه ACC به آلفاکتوبوتیرات و آمونیوم بودند که جدایه K۷۸ به دلیل رشد بیشتر در غلظتهای بالاتر نمک جهت استفاده در کشت گلخانه ای انتخاب شد. آزمایش گلخانه‎ای بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار روی گندم انجام گرفت. فاکتورها شامل شوری در پنج سطح (۳/۱، ۸، ۱۲، ۱۴، ۱۶ دسی­زیمنس بر متر) و باکتری در سه سطح (بدون باکتری (B۰)، جدایه مقاوم به شوری و تولید کننده ACC‎دآمیناز (B۱)، جدایه مقاوم به شوری و فاقد توان تولید ACC‎دآمیناز (B۲)) بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که شوری در تمامی سطوح تاثیر منفی و معنی­داری بر رشد و جذب عناصر غذایی داشت و موجب کاهش طول اندام هوایی گندم شد. تاثیر تلقیح جدایه K۷۸  نسبت به تیمار بدون باکتری معنی­دار بوده و موجب افزایش طول اندام هوایی (۵/۲۱ درصد) و افزایش جذب پتاسیم (۱۵ درصد) گردید؛ اما بر جذب سدیم تاثیری نداشت. در مجموع می‎توان نتیجه گرفت استفاده از زادمایه جدایه K۷۸ می تواند اثرات منفی شوری را بر شاخص های رشد و شرایط تغذیه‎ای گندم کاهش دهد.

باکتریهای ریزوسفری محرک رشد گیاه, باسیلوس, سدیم, تنش محیطی