یوسف اسماعیل زاده - دانشگاه آزاد یدگار امام واحد شهر ری

تدابیر پدافند غیرعامل در معماری و شهرسازی می تواند علاوه بر کاهش خسارات، تهدیدات انسان ساز مانند جنگ، در کاهش خطرپذیری در برابر انواع خطرات طبیعی نیز موثر باشد. مراکز درمانی و بهداشتی به عنوان یکی از نیازمندی های بنیادی و حیاتی در شرایط اضطراری باید به گونه ای طراحی و ساخته شود که استانداردهای تعریف شده امنیت در برابر حوادث و تهدیدات را شامل بوده و بتواند اهداف کلی پدافند غیرعامل را  محقق سازد. لازم است این مراکز، در شرایط اضطراری آسیب پذیری نداشته باشند یا بنا بر سطح عملکردی حداقل آسیب پذیری را  داشته باشد. درواقع  بیمارستان ایمن  نوعی پناهگاه درمانی است که شرایط بستری شدن و درمان را به دور از تهدیدات بیرونی در هنگام بحران امکان پذیر می سازد. مرکز آموزشی پژوهشی درمانی شهید بهشتی قم بزرگ ترین مرکز درمانی استان قم است. لذا با توجه به ضرورت بازطراحی این بیمارستان و با توجه به اصول پدافند غیرعامل، در این بیمارستان موارد مورد نیاز طراحی دفاع غیرعامل بر پایه عواملی همانند مکان یابی، پراکندگی، استتار، استحکامات، تاسیسات، طراحی، قدرت مرمت پذیری و... مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس اصول ارائه شده، راهکارهای مناسب در این جهت ارائه می شود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است و داده ها از منابع اسنادی، کتابخانه ای و مشاهدات میدانی به دست آمده اند. با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، نشان می دهد که طراحی بیمارستان از نظر فرم ساختمان، مکان یابی، انبارهای اضطراری، دسترسی ها، هم جواری با فضاهای عمومی، پارکینگ با اصول پدافند غیرعامل هم خوانی دارد. همچنین، بیمارستان از نظر نما، پناهگاه امن، استتار و اختفا، طراحی فضای سبز و شاخص های ایمنی فاقد هم خوانی با اصول پدافند غیرعامل می باشد. می بایست تمامی اصول پدافند غیرعامل برای حفاظت از ساختمان ها با درجه اهمیت بالا در طراحی و اجرا موردتوجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها: پدافند غیرعامل, طراحی بیمارستان, مراکز درمانی, مرکز درمانی شهید بهشتی قم