مجید محمدنژاد هاوستین - گروه گیاهپزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
قدرت اله صباحی - دانشگاه تهران

شته جالیز Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae) یکی از مهم ترین آفات خیار است که مقاومت آن در برابر حشره کش ها باعث ایجاد مشکلات بسیاری در کنترل آن شده است. در این مطالعه ، حساسیت آفت به حشره کش های اسپیروتترامات و فلونیکامید برای دو جمعیت جمع آوری شده از کرج (استان البرز) و بیرجند (استان خراسان جنوبی)، ایران مورد بررسی قرار گرفت. آزمون های زیست سنجی به روش غوطه وری دیسک برگ انجام شد. مرگ و میر پس از ۷۲ ساعت ثبت شد. تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار Polo-Plus انجام شد. نتایج نشان داد که در جمعیت کرج و بیرجند، مقدار غلظت کشنده ۵۰درصد برای اسپیروتترامات به ترتیب ۸۱/۵۲ و ۳۵/۳۳ میلی گرم ماده موثره بر لیتر و برای فلونیکامید نیز به ترتیب ۷۸/۶ و ۷/۳ میلی گرم ماده موثره بر لیتر بود. مقادیر نسبت LC۵۰ برای اسپیروتترامات و فلونیکامید برای این جمعیت ها به ترتیب ۶۳۳/۱ و ۸۲۹/۱بود که بطور معنی داری متفاوت بودند. همچنین نتایج آزمایشات بیوشیمیایی مقاومت بالاتری را در جمعیت کرج نشان داد. آنزیم های مختلف درگیر در مقاومت شامل کربوکسیل استراز (ارزیابی شده توسط آلفا نفتیل استات و بتا نفتیل استات)، گلوتاتیون اس-ترانسفراز و مونواکسیژناز است. نسبت فعالیت آنزیم های فوق الذکر در جمعیت کرج به ترتیب ۳۹/۱ ، ۲۹/۱ ، ۵۱/۱ و ۰۶/۱ برابر بیشتر از جمعیت بیرجند بود. نتایج آنزیمی موازی با نتایج بدست آمده از آزمون های زیست سنجی بود. بنابراین، به نظر می رسد که هر سه سیستم آنزیمی در سم زدایی ترکیبات آزمایش شده نقش دارند.

شته جالیز, مقاومت, آنزیم های سم زدا, سم زدایی متابولیکی