یاسر معرب - دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، ایران
اسماعیل صالحی - دانشیار برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، ایران
محمدجواد امیری - استادیار برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، ایران
حسن هویدی - استادیار برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، ایران

تبدیل پوشش طبیعی فضاهای شهری به سکونتگاه های انسانی باعث تغییرات ساختاری و عملکردی این فضاها شده است. لذا خدمات زیست محیطی ارائه شده توسط این زیرساخت های بوم شناختی روز به روز ضعیف تر می شود، که این امر منجر به کاهش امنیت بوم شناختی شهرها شده و تهدیدی برای توسعه پایدار می باشد. از آنجایی که در بین خدمات اکوسیستمی، تولید آب در برابر تغییرات شدید ناشی از تغییرات کاربری اراضی آسیب پذیرتر بوده، مورد هدف این تحقیق قرار گرفته است. هدف از این تحقیق، از یک سو پایش تغییرات کاربری اراضی در یک دوره زمانی ۲۰ ساله (۲۰۰۰ - ۲۰۲۰) با استفاده از تصاویر ماهواره لندست و از سوی دیگر ارزیابی امنیت بوم شناختی خدمات اکوسیستمی (تولید آب) در دوره های زمانی مطرح شده است. این پژوهش در حوضه آبخیر لواسانات که واقع در استان تهران است، انجام شد. داده های مورد نیاز این مدل شامل نقشه های مرز حوضه، بارش، پتانسیل تبخیر و تعرق، عمق خاک، آب قابل دسترس گیاه و کاربری های اراضی و پوشش گیاهی و همچنین یک جدول خصوصیت بیوفیزیکی می باشد که در نرم افزار InVEST ۳.۷.۰ وارد شده و به وسیله آن، مدل نقشه سازی میزان تولید آب در دهه های مختلف بدست آمد. پس از وارد کردن داده های مورد نیاز مدل، نتایج نشان داد که میزان تولید آب در سال های ۲۰۰۰، ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ به ترتیب برابر با۲۶۴۱۷۳۴.۸۱۶ ، ۳۳۱۸۹۵۰.۹۱۵ و ۷۷۳۷۲۰۱.۲۱۵ متر مکعب بوده است. محاسبات مدل نشان می دهد که میزان تولید آب در حوضه لواسانات در حال افزایش می باشد. این افزایش به این دلیل است که کاربری های ساخته شده در حال افزایش بوده لذا مقدار آب در دسترس به صورت رواناب افزایش و امنیت بوم شناختی محدوده مورد مطالعه کاهش یافته است.

امنیت بومشناختی, کاربری اراضی, تولید آب