مریم شوریابی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد
علی گنجعلی - عضو هیات علمی، گروه زیست شناسی ،دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد
پروانه ابریشم چی - عضو هیات علمی، گروه زیست شناسی ،دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد

اسید سالیسیلیک (SA) به عنوان یک تنظیم کننده ی رشد گیاهی در تخفیف آسیب های اکسیداتیو ناشی از تنش خشکی در سلول های گیاهی نقش مهمی به عهده دارد. به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف SA بر میزان پروتئین های محلول، فعالیت عوامل آنتی اکسیدان آنزیمی و غیر آنزیمی شامل آنزیم های پراکسیداز، سوپر اکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز، اسید آسکوربیک و همچنین میزان پراکسید هیدروژن و مالون دی آلدئید و برخی از صفات فیزیولوژیکی دو رقم نخود شامل جم ( MCC۳۶۱ ) و کاکا ((MCC۴۱۴، آزمایشی با سه غلظت SA (صفر، ۰/۵ و ۱ میلی مولار) و دو سطح آبیاری کاهش یافته ( ۲۵% ظرفیت زراعی) و بدون تنش (ظرفیت زراعی کامل)، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل شده انجام شد. ۱۵، ۲۵ و ۳۵ روز بعد از کاشت، گیاهان با محلول اسید سالیسیلیک (۰/۵ و ۱ میلی مولار) و آب مقطر (به عنوان شاهد) بر روی برگ ها، اسپری شدند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد در شرایط ۲۵% ظرفیت زراعی، در هر دو ژنوتیپ تنها میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز افزایش پیدا کرد. تنش خشکی پایداری غشاء و کارآیی فتوسیستم II را کاهش داد. SA تنها در ژنوتیپ MCC۴۱۴ و در شرایط ۲۵% ظرفیت زراعی، باعث افزایش میزان پراکسید هیدروژن و مالون دی آلدئید شد و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان شامل پراکسیداز، سوپر اکسید دیسموتاز را در این ژنوتیپ و فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز را در هر دو ژنوتیپ MCC۴۱۴ و MCC۳۶۱ به صورت معنی داری افزایش داد. SA تاثیر معنی داری بر اسید آسکوربیک نداشت (۰/۰۵ P≤). در شرایط ۲۵% ظرفیت زراعی، SA در غلظت های ۰/۵ و ۱ میلی مولار توانست موجب بهبود شاخص پایداری غشاء شود و با کاهش فلورسانس کلروفیل، کارآیی فتوسیستم ΙΙ را افزایش دهد. 

آسکوربات پراکسیداز, پراکسیداز, سوپر اکسید دیسموتاز, شاخص پایداری غشاء و کارآیی فتوسیستم ΙΙ