علی بنده حق - Associate Prof., University of Tabriz, Tabriz, Iran
ابراهیم دورانی - Associate Prof., University of Tabriz, Tabriz, Iran
شیوا علیاری راد - Ph.D. Student, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran
نوید خلیلی کورانی - M.Sc. Student, University of Tabriz, Tabriz, Iran
سجاد محرم نژاد - Assistant Prof., Field and Horticultural Crops Research Department, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Moghan, Iran

این پژوهش به منظور بررسی تغییرات الگوی پروتئوم در برگ لاین­های B۷۳ و MO۱۷ ذرت در تیمارهای تنش شوری ۲۰۰ میلی­مولار نمک کلرید سدیم و بدون تنش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در شرایط آبکشت (هیدروپونیک) در سال ۱۳۹۶ در دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام شد. نتایج نشان داد که عملکرد زیستی در هر دو لاین در شرایط تنش شوری نسبت به شاهد بدون تنش کاهش یافت. الکتروفورز دوبعدی منجر به شناسایی ۷۸ لکه پروتئینی تکرارپذیر در لاین B۷۳ شد که از بین آن­ها ۲۸ لکه و از ۱۲۳ لکه تکرار­پذیر در لاینMO۱۷ ، ۲۰ لکه در اثر تنش شوری تغییر فراوانی داشتند. شناسایی پروتئین­ها با استفاده از دو شاخص نقطه ایزو­الکتریک و وزن مولکولی نشان داد که پروتئین­های کاندید جزء پروتئین­های دخیل در مسیرهای متابولیسم و تولید انرژی، پیام­رسانی و کانالی، حفاظت و دفاع سلولی و پروتئین­های دخیل در ساختار و جای گیری پروتئین­های دیگر بودند. در شرایط تنش شوری بیشترین تعداد لکه­های پروتئینی تغییر بیان یافته در لاین  B۷۳و MO۱۷ مربوط به پروتئین­های متابولیسم و انرژی، پروتئین های پیام­رسانی و کانالی و پروتئین­های دخیل در ساختار و جای گیری پروتئین­های دیگر بودند. در هر دو لاین­B۷۳ و MO۱۷، تمام پروتئین­های کانالی و پیام­رسان، در اثر تنش شوری، به­ترتیب کاهش و افزایش فراوانی داشتند. از مهم­ترین پروتئین­های دارای تغییر فراوانی بالا، پروتئینCalmodulin-binding transcription activator ۴ بود که فعال­کننده رونویسی کالمودولین است و نقش مهمی در رشد گیاه و پاسخ به محرک­های محیطی دارد. این لکه پروتئینی در لاین B۷۳ کاهش و در لاین MO۱۷ افزایش فراوانی داشت. با کاهش پروتئین­های کانالی و پیام­رسان از توسعه سیستم آوندی جلوگیری شده و در نتیجه از انتقال یون­های سمی به سمت اندام­های هوایی جلوگیری می­شود. در لاین B۷۳ کلیه پروتئین­های درگیر در متابولیسم و تولید انرژی در اثر تنش شوری کاهش فراوانی و در لاین MO۱۷، بیشتر آنها افزایش فراوانی داشتند. این موضوع نشان می دهد که با افزایش نسبی این پروتئین­ها، متابولیسم گیاه افزایش یافته و باعث صرف انرژی ببیشتر گیاه برای مقابله با تنش شوری می شود. این نتایج می­تواند بخشی از حساسیت بالای ذرت لاین MO۱۷ نسبت به لاین B۷۳ را در شرایط  تنش شوری توجیه کند.

Induced proteins, Maize, Salinity stress and Two-dimensional electrophoresis, الکتروفورز دو بعدی, پروتئین های القاپذیر, تنش شوری و ذرت.