محمد ضابط - استادیار گروه زراعت واصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
صادق بهامین - عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام
صادق قریشی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
حسین صادقی - عضو هیئت علمی گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
سید غلامرضا موسوی - عضو هیئت علمی گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

کمبود آب مهم­ترین عامل محدود کننده برای دستیابی به عملکرد پتانسیل گیاهان زراعی به­خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می­شود. نیتروژن نیز از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است.  به منظور بررسی تاثیر کم­ آبیاری و کود نیترژون بر عملکرد علوفه و وزن تر و خشک اندام­های هوایی ارزن علوفه ­ای نوتریفید، آزمایشی در سال ۱۳۸۵به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با ۳ تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند انجام شد. سطوح آبیاری (تامین ۵۰ و ۱۰۰ درصد نیاز آبی گیاه) و مقادیر کود نیترژون (صفر، ۷۵، ۱۵۰ و ۲۲۵ کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به ترتیب به عنوان فاکتورهای اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند.  نتایج تجزیه واریانس نشان داد که هر دو عامل آبیاری و نیتروژن اثر معنی داری بر وزن تر و خشک برگ، ساقه و علوفه­ ی ارزن، در مجموع دو مرحله برداشت داشتند، اما اثر متقابل تیمارهای آزمایش بر هیچ یک از این صفات معنی­ دار نبود. مجموع عملکرد تر ارزن علوفه ­ای، با کاهش آبیاری از ۴۰/۷۲ به ۲۴/۹۲ تن در هکتار و عملکرد علوفه خشک نیز از ۸/۹۴ به ۵/۳۴ تن درهکتار تقلیل پیدا کرد. با افزایش مصرف نیتروژن تا میزان ۲۲۵ کیلوگرم در هکتار، عملکرد  تر و خشک کل به ترتیب ۷۹/۸ و ۸۱/۲ درصد نسبت به تیمار عدم مصرف نیتروژن افزایش یافت. بطور کلی می­توان نتیجه گرفت که آبیاری و نیتروژن دو عامل موثر در تعیین عملکرد علوفه­ ی ارزن علوفه ­ای هستند.

وزن تر, وزن خشک, عملکرد علوفه