محسن اسماعیلی - دانشگاه امام صادق (ع)

  اهمیت و تاثیر رسانه­ها در دنیای امروز موضوعی ناشناخته نیست. با این حال بررسی وضع کودک و حقوق او در برابر این فناوری شگفت و پرقدرت هنوز هم از جذاب­ترین مباحث علمی و اجتماعی است. علاقه مفرط کودکان به رسانه­ها، خصوصا تلویزیون، با توجه به تاثیرپذیری سریع و عمیق­تر آنان و نیز اهتمام متقابل مالکان و مدیران بنگاه­های عظیم رسانه­ای برای سرمایه­گذاری در تولیدات مربوط به سنین کودکی و نوجوانی، موجب بروز نگرانی­هایی برای والدین و دیگر علاقمندان به سرنوشت بشر شده است.انزواگزینی و خیال­پردازی، افت تحصیلی، آسیب فرهنگی و شخصیتی، پرخاشگری و تنش­زایی، کاهش میزان مطالعه و بالاخره خمودی و زیان­های جسمی از مهم­ترین نگرانی­های موجود است که در حوزه­هایی مثل علوم اجتماعی و تربیتی، ارتباطات و حقوق، مورد مطالعه قرار می­گیرند. برای رفع این نگرانی­ها، «نیاز به تدوین برنامه جامع حمایتی» قطعی است و بدون تردید در این برنامه، تدوین قوانین و مقررات حقوقی در کنار تنظیم راهنمای عملی و نیز نظام­نامه­های اخلاق حرفه­ای از اولویت فراوانی برخوردار است. برای این منظور در حوزه حقوق بین­الملل گام­هایی برداشته شده است. افزون بر اختصاص موادی از «اعلامیه جهانی حقوق بشر» و «میثاق بین­المللی حقوق مدنی و سیاسی» به این موضوع، «اعلامیه حقوق کودک» و مهم­تر از آن «کنوانسیون حقوق کودک» نیز توجه خاصی به تبیین اصول حقوق کودک در برابر رسانه­ها نشان داده­اند. هم­چنین اعلامیه­ها، قطعنامه­ها و مصوبات دیگری در سطح کشورها یا مناطق جغرافیایی در این باره وجود دارد. با این همه، به­رغم مبانی و فرهنگ غنی دینی و ملی ما که دربردارنده متعالی­ترین نگاه­ها به کودک و پاسداشت منزلت و حقوق اوست، خلا آشکاری در زمینه قوانین حمایت­آمیز از حقوق کودک در برابر رسانه­ها وجود دارد. ادامه این خلا به هیچ وجه زیبنده ایران و نظام اسلامی نیست.