مهری بهار - دانشیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
احمد فاتحی - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

جامعه مدنی محیطی است که افراد در آن حقوق طبیعی خود را تامین میکنند و باید از طریق ایجاد انجمنهای داوطلبانه (سازمانهای غیرانتفاعی) از حقوق و آزادیهای افراد در برابر سازوکارهای منسوخ دولتی محافظت کند. ویژگیهای اصلی این سازمانها، مخالفت با تمرکز قدرت دولت و محافظت از تنوع فردی، اعتقادات و ارزشهای همیارانه است، که هر دو، پایه و اساس توسعه یک جامعه دموکراتیک را ایجاد میکنند .هرچند بیشتر تعریف ها، سازمانهای مردم نهاد را خارج از دولت و فعال در بخش خصوصی می دانند، بخش گسترده ای از فعالیتهای آنها در میان دولتهای محلی، ملی و بین المللی است. این ارتباطات و پیوستگیها اهداف و خواسته های جامعه را تامین کرده و بنابراین، مشروعیت را تعمیق میسازد. بر این اساس، سازمانهای مردم نهاد بهترین عوامل جهت فراهم ساختن رهبری برای بازسازی اجتماعی در جهان در حال توسعه است .هدف اصلی در این پژوهش خوانش پدیده سازمانهای حمایتی و نوع دوستانه ی آمریکایی در عراق، به عنوان یک امر نوظهور میباشد و آنکه این سازمانها چه تاثیراتی در فضای فرهنگی این کشور بر جای خواهند گذاشت. برای این مطالعه جامعه عراقی و سازمانهای مردم نهاد آمریکایی در عراق به عنوان میدان پژوهش انتخاب گردید. در ادامه با استفاده از روش تحقیق مطالعه اسنادی، و با استفاده از نظریه هژمونی گرامشی نشان داده شد چگونه سازمانهای حمایتی آمریکایی در نقش روشنفکران ارگانیک ظاهر شده و با فعالیت در فضای جامعه ی مدنی، حامی ایدئولوژی آمریکایی بوده و با تبلیغ و ترویج آن نزد عموم جامعه، مشروعیت و وجهه ی هژمونیک گروه سلطه را بازتولید میکنند.

سازمانهای مردم نهاد؛ سازمانهای غیر انتفاعی؛ خیریه؛ هژمونی؛ جامعه مدنی