ساناز خلیفانی - Urmia University
علی غفاری آذر - Urmia University
رضا درویش زاده - Urmia University
دانیال کهریزی - Razi University, Kermanshah
هادی علیپور - Urmia University

ذرت (Zea mays L.) یکی از مهم­ترین محصولات غذایی در سراسر جهان بوده و به عنوان گیاه مدل برای مطالعه ژنتیک صفات مختلف استفاده می ­شود. شناسایی مکان­های ژنی کنترل­ کننده صفات کمی از موضوع­های مهم حوزه ژنتیک و به ­نژادی است. در این مطالعه ۱۰۰ لاین خالص ذرت از لحاظ صفات آگرومورفولوژیک (ارتفاع بوته، ارتفاع بوته تا اولین بلال، طول و عرض برگ، سطح برگ، شاخص سطح برگ، تعداد بلال، میزان کلروفیل، وزن دانه در هر بوته، وزن چوب بلال، قطر ابتدای چوب بلال، قطر وسط چوب بلال، طول چوب بلال، وزن خشک بوته، تاریخ ظهور گل نر، تاریخ ظهور بلال اول و تاریخ ظهور بلال دوم) با طرح پایه کاملا تصادفی با شش تکرار ارزیابی شدند. در آزمایش مولکولی پروفیل مولکولی لاین ها با هشت آغازگر نشانگرهای مبتنی بر رتروترنسپوزون؛ IRAP و REMAP تهیه شد. هشت ترکیب آغازگر IRAP وREMAP  ۴۰ مکان ژنی را تکثیر کردند. از این ۴۰ مکان، ۳۸ مکان ژنی (۹۵ درصد) چندشکلی نشان دادند. دامنه PIC در لاین های مورد مطالعه از ۰/۰۸۴ برای نشانگر Ac/Ds تا ۰/۳۸۳ برای نشانگر Pangrangja متغیر بود. فاصله ژنتیکی نی بین لاین­های تهیه شده از مشهد و کرمانشاه ۰/۰۵۳، کرج و مشهد ۰/۰۳۶، کرمانشاه و کرج ۰/۰۳۲ برآورد شد. در تجزیه ساختار جمعیت بر اساس نشانگرهای مولکولی، ۱۰۰ لاین مورد مطالعه در دو زیر جمعیت (K=۲) گروه­بندی شدند. در تجزیه ارتباطی صفات اگرو-مورفولوژیک براساس دو روش GLM و MLM به ترتیب ۲۴ و ۱۲ ارتباط نشانگر-صفت شناسایی شد. در این تحقیق دو نشانگر مشترک Heartbraker (۴۸۰) در صفات قطر ابتدای چوب بلال و طول چوب بلال وUBC۸۷۸ × Ruda در صفات تعداد بلال و وزن دانه هم با مدل خطی عمومی و هم با مدل خطی مخلوط شناسایی شد. نتایج بدست آمده از این مطالعه، اطلاعات ارزشمندی در زمینه گزینش به کمک نشانگر و مبنای ژنتیکی صفات مورد مطالعه ارائه می­ دهد که می توان از این اطلاعات در گزینش افراد طی برنامه های به ­نژادی و تولید ارقام جدید با میزان عملکرد بالا بهره برد.

Association analysis, Genetic diversity, Informative markers, Linkage disequilibrium, Maize, Population structure, تجزیه ارتباطی, تنوع ژنتیکی, ذرت, ساختار جمعیت, عدم تعادل پیوستگی, نشانگرهای آگاهی بخش