مازیار حیدری - استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
مهدی پورهاشمی - دانشیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

دانش بومی بخشی از فرهنگ یک سرزمین است که شیوه هایی از چگونگی سازگاری یک جامعه نسبت به شرایط زیست بوم را در بر می گیرد. گیاهان خوراکی و دارویی یکی از منابع درآمدی جوامع محلی در استان کردستان است. هدف از این پژوهش بررسی دانشهای بومی در ارتباط با برداشت گیاهان فصلی از جنگل ها و مراتع بخش نمشیر شهرستان بانه است. برای بررسی دانش بومی سامان های عرفی شاخص از روش قوم نگاری (Ethnography research) استفاده شد و برداشت گیاهان عمده فصلی از جنگل ها و مراتع شناسایی و ثبت شدند. با استفاده از تحلیل سوات، قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای برداشت گیاهان فصلی مشخص شدند. نتایج نشان داد که مهمترین برداشت های سنتی گیاهان دارویی شامل برداشت گیاه سالمه (ثعلب)، کنگر، پغازه، چغچغه، بومادران و آویشن کوهی بودند. گیاه سالمه بیشتر مصرف پیازی دارد و در معرض انقراض است و پیشنهاد کاشت این گیاه به صورت مزرعه ای گزینه ای مناسب است. عمده مشکلات مربوط به گیاهان فصلی، وجود واسطه ها و افزایش سود دلالان است و توصیه میشود در این زمینه شرکتهای تعاونی محلی شکل گیرد. تدوین شیوه نامه های فنی و چارچوب های برداشت برای گیاهان فصلی سبب کاهش آسیب بهره برداری های سنتی خواهد شد.

گیاه سالمه، دانش سنتی، شهرستان بانه، قوم نگاری، گیاهان خوراکی