علی حاجی احمد - استادیار گروه مهندسی ماشینهای کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
امیرحسین میرزابه - دانشجوی دکتری مهندسی مکانیک بیوسیستم، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

از آنجا که ماندگاری پس از برداشت میوه گیلاس محدود و دوره فروش آن کوتاه است، راه حل مناسب جهت جلوگیری از ضایعات این محصول باغی، سوق دادن آن به سمت صنایع تبدیلی است. گیلاس علاوه بر مصرف تازه خوری، در تولید مربا، ژله، مارمالاد، عصاره به صورت کنسروشده، انواع مختلف نوشیدنی ها، میوه پخته و برش خورده کاربرد دارد. تولید فراورده های بر پایه گیلاس یک روش مهم در کاهش ضایعات این محصول است. اولین گام جهت تولید نوشیدنی های بر پایه گیلاس، استحصال آب گیلاس است. با توجه به اهمیت طراحی ماشینهای آبمیوه گیری کارا و عملکرد رضایتبخش روش فیلتر پرس در آبگیری میوه ها، این مطالعه به منظور بررسی و بهینه سازی اثرات ارتفاع لایه محصول، قطر سیلندر و سرعت بارگذاری بر درصد آبمیوه استخراج شده از گیلاس، چگالی توده و چگالی واقعی تفاله باقیمانده، رطوبت نسبی و تخلخل نهایی تفاله و شاخص راندمان انرژی مصرف شده انجام شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که اثرات هر سه متغیر ورودی مستقل در سطح احتمال % ۱ بر کلیه متغیرهای وابسته معنیدار شدند. کاهش ارتفاع لایه، افزایش قطر سیلندر و کاهش سرعت بارگذاری منجر به افزایش درصد آب استحصالی میگردد، که دراینبین کاهش ارتفاع لایه بیشترین تاثیر را دارد. معیارهای افزایش درصد آبمیوه استحصالی، افزایش شاخص راندمان انرژی مصرفی و افزایش سرعت عملیات (افزایش ارتفاع لایه و افزایش سرعت بارگذاری) به ترتیب اولویت در بهینه سازی فرایند آبگیری اعمال شدند. نتایج حاصل از بهینه سازی نشان داد که انتخاب ارتفاع ۳۷ میلیمتری لایه ها، قطر ۵۵ میلیمتری سیلندر، سرعت بارگذاری ۲۲ میلیمتر بر دقیقه و اعمال نیروی ۵۰۰ کیلوگرمی منجر به استحصال حدود % ۶۰ آبمیوه با شاخص راندمان انرژی ۰/۵۱۸ گرم بر ژول و درجه مطلوبیت % ۵۳/۲۹ گردید.

سرعت بارگذاری، فیلتر پرس، راندمان انرژی، قطر سیلندر، ارتفاع لایه، مدلسازی