معصومه قدیمی جوبنی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
منصوره قوام - استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

شناسه دیجیتال (DOR):۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۴۰۰.۳۷.۱۲۷.۱۰۵.۱.۱۷۱۱.۱۶۱۰ گیاه مردم نگاری ثبت اطلاعات غیرمکتوب سنتی برای بهره برداری منطقی از منابع و حفاظت موثر از تنوع زیستی و اطلاعات فرهنگی در هر جامعه است. پژوهش پیش رو با هدف ثبت دانش بومی مردم محلی روستای جوبن در شهرستان رودبار استان گیلان در زمینه استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی انجام شد. اطلاعات پژوهش با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختارمند با ۳۵ خبره محلی به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از الگوهای آمار توصیفی مانند شاخص فراوانی نسبی نقل قول، شاخص ارزش استفاده و شاخص اهمیت فرهنگی استفاده شد. نتایج نشان داد که در منطقه مورد مطالعه، ۳۴ گونه گیاهی از ۱۹ خانواده برای مصارف درمانی و خوراکی استفاده می شوند. گیاهان خانواده های چتریان (Apiaceae)، نعناعیان (Lamiaceae) و کاسنیان (Asteraceae) به ترتیب با فراوانی های ۱۹، ۱۶ و ۹ درصد، بیشترین کاربرد را در منطقه داشتند. مهمترین گیاهان دارویی در منطقه به ترتیب پنیرک، گل گاوزبان ایرانی، گزنه، زولنگ (چوچاق) و رازیانه بودند که بیشترین مقدار شاخص های اهمیت فرهنگی و فراوانی نسبی نقل قول را در بین گیاهان دارویی منطقه داشتند. همچنین یافته ها حاکی از آن بود که بیشترین هدف استفاده درمانی مردم از گیاهان، در مورد بیماری های گوارشی بود که عمدتا به شیوه خوراکی در طبخ غذاها استفاده می شدند. به طور کل، مردم روستای جوبن دانش غنی در ارتباط با استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی دارند و این آگاهی از نسل ها پیش در منطقه وجود داشته است.

پنیرک, چتریان, خواص دارویی, دانش بومی, شاخص کمی