افسانه شکری - Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran
رضا کاظمی - Department of Psychology, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran
محمد نریمانی - Department of Psychology, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran & Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
سمیه تکلوی - Department of Psychology, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran

زمینه و هدف: پرخاشگری یکی از مشکلات اساسی در مدارس است و اعضای خانواده به خصوص مادران، نقش مهمی را در تحول رفتارهای پرخاشگرانه کودکان ایفا می کنند. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی شناخت­ درمانی مبتنی بر ذهن ­آگاهی با آموزش تنظیم شناختی هیجان بر تنیدگی والدینی مادران کودکان پرخاشگر بود. روش: این پژوهش از نوع مطالعات آزمایشی با طرح پیش ­آزمون – پس ­آزمون و همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش تمامی دانش­آموزان دختر دوره ابتدایی شهرستان نمین در سال تحصیلی ۹۸-۹۷ (تعداد: ۵۴۰) به همراه مادران شان بود. با استفاده از روش نمونه­ گیری خوشه­ای چندمرحله ­ای، ۶۰ نفر از مادران این دانش­آموزان با احراز ملاک های ورود به پژوهش به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده و به طور تصادفی در سه گروه ۲۰ نفره، جایدهی شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل مقیاس پرخاشگری شهیم (شهیم، ۱۳۸۵) و پرسشنامه تنیدگی والدینی (آبیدین، ۱۹۹۵) بود. تجزیه و تحلیل داده ­ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و نرم­افزار ۲۰ SPSS انجام شد. یافته ­ها: تحلیل داده ­ها نشان داد که مداخله شناخت­درمانی مبتنی بر ذهن­ آگاهی و آموزش تنظیم شناختی هیجان، هر دو تاثیر معناداری در کاهش تنیدگی والدینی مادران کودکان پرخاشگر داشتند. همچنین شناخت­ درمانی مبتنی بر ذهن ­آگاهی نسبت به آموزش تنظیم شناختی هیجان، اثربخشی بیشتری در کاهش تنیدگی والدینی مادران کودکان پرخاشگر داشته است (۰/۰۵p<).  نتیجه­گیری: با توجه به اثربخشی بیشتر شناخت­ درمانی مبتنی بر ذهن­ آگاهی بر تنیدگی والدینی می ­توان نتیجه گرفت که ذهن ­آگاهی از طریق فنونی مانند توجه به تنفس و بدن و معطوف کردن آگاهی به اینجا و اکنون، بر نظام شناختی و پردازش اطلاعات فرد تاثیر گذاشته و باعث کاهش نشخوارهای فکری و نگرش های ناکارآمد در افراد می­شود. این تغییرات در نهایت باعث کاهش تنیدگی والدینی در فرد می­ شود.

Aggression, Mindfulness-based Cognitive Therapy, emotion regulation training, parental stress, پرخاشگری, شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی, آموزش تنظیم شناختی هیجان, تنیدگی والدینی