سیده طیبه مطیعی لنگرودی - مسئول گروه آزمون های روانی شغلی سازمان سنجش آموزش کشور، مسئول مکاتبات
نرگس یعقوبی - کارشناس ارشد سنجش و اندازه گیری
علی مقدم زاده - دانشجوی دکترای سنجش و اندازه گیری

هدف پژوهش حاضر، فراتحلیل تحقیقات انجام شده در حوزه افت تحصیلی فرزندان شاهد در بنیاد شهید و امور ایثارگران از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۵، به منظور نیل به یافته های هماهنگ و منسجم از نتایج مطالعات مختلف و تعیین اندازه اثر واقعی و سطح معنا داری هر یک از عوامل تاثیرگذار (فردی، خانوادگی، آموزشی، اجتماعی و محیطی) بر افت تحصیلی و مشخص کردن متغیرهایی است که دارای بیشترین تاثیر بر افت تحصیلی فرزندان شاهد است. جامعه آماری این پژوهش برگرفته از تمام پژوهش های انجام شده در بنیاد شهید و امور ایثارگران از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۵ در زمینه افت تحصیلی فرزندان شاهد (اعم از دانش آموز و دانشجو) است. به منظور دسته بندی متغیرهای مربوط به عوامل موثر در افت تحصیلی فرزندان شاهد، پس از تفکیک آنها به دسته عوامل فردی، خانوادگی، آموزشی و اجتماعی محیطی، این عوامل با برنامه CMA تحلیل شدند. در ۱۱ پژوهش، ۲۶ متغیر فردی؛ در ۱۳ پژوهش، ۴۳ متغیر خانوادگی؛ در ۶ پژوهش، ۱۴ متغیر آموزشی؛ و در ۵ پژوهش، ۶ متغیر محیطی اجتماعی شناسایی شد. بیشترین اندازه اثر در بین عوامل فردی به متغیر «نگرش به آینده شغلی»، در بین عوامل خانوادگی به متغیرهای «داشتن مسئولیت اداره خانواده» و «بیماری مستمر یکی از اعضای خانواده» اختصاص یافت. بین اندازه اثر متغیرهای موثر در افت تحصیلی (فردی، خانوادگی، آموزشی و اجتماعی محیطی) فرزندان شاهد برحسب مقطع تحصیلی، روش های آماری و روش های مختلف نمونه گیری تفاوتی مشاهده نشد.

فراتحلیل, افت تحصیلی, عوامل فردی, خانوادگی, آموزشی, اجتماعی محیطی, فرزندان شاهد.