محمد آقایی - دانشجوی دکترا، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
عباس حسنی - استاد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
حسین ناظمیه - استاد، مرکز تحقیقات ریزفناوری دارویی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
بابک عبدالهی مندولکانی - دانشیار، گروه اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

شناسه دیجیتال (DOR):۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۸.۳۵.۴۷۱.۹۵.۳.۱۵۷۵.۱۶۰۷ ترکیب های پلی فنل موجود در گیاهان به دلیل اثرهای آنتی اکسیدانی و احتمالا ضدسرطانی، از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده اند. در این پژوهش، به منظور بررسی تنوع فیتوشیمیایی ۳۲ جمعیت وحشی سالیکورنیای (Salicornia iranica Akhani) رویش یافته در اطراف دریاچه ارومیه، میزان کلروفیل، کاروتنوئیدها، فنل کل، فلاونوئید کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی در سال ۱۳۹۵ در گروه علوم باغبانی دانشگاه ارومیه اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که جمعیت های مورد مطالعه تنوع بالایی را از نظر ویژگی های فیتوشیمیایی مورد اندازه گیری داشتند. بیشترین میزان کلروفیل کل با مقدار ۱۲.۰۵ میلی گرم در گرم وزن تر مربوط به جمعیت کارخانه ماسه و کمترین مقدار با ۰.۸۳۵ میلی گرم در گرم وزن تر مربوط به توده قوشچی I بود. بیشترین (۱۰.۴۱ میلی گرم اسید گالیک در گرم وزن تر) و کمترین (۳.۷ میلی گرم اسید گالیک در گرم وزن تر) میزان فنل کل به ترتیب در جمعیت قوشچی II و جمعیت کارخانه ماسه مشاهده گردید. همچنین جمعیت های داشخانه (با ۲.۱۲ میلی گرم کوئرستین در گرم وزن تر) و رودخانه آجی چای (با ۰.۱۸ میلی گرم کوئرستین در گرم وزن تر) به ترتیب بیشترین و کمترین میزان فلاونوئید کل را داشتند. ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره جمعیت های مختلف در محدوده ۳.۱۶ (مربوط به جمعیت رودخانه آجی چای) تا ۷۰.۸۹% (مربوط به جمعیت میقیطالو) متغیر بود. براساس تجزیه خوشه ای، جمعیت های مورد بررسی در سه گروه قرار گرفتند و جمعیت های رودخانه آجی چای و میقیطالو بیشترین فاصله ژنتیکی را از یکدیگر داشتند. یافته های کلی این تحقیق نشان داد که جمعیت های سالیکورنیا رویش یافته در اطراف دریاچه ارومیه از تنوع قابل ملاحظه ای به ویژه از نظر ظرفیت آنتی اکسیدانی برخوردارند که این می تواند در مدیریت ژرم پلاسم و اصلاح این گیاه مورد استفاده قرار گیرد.

تجزیه خوشه ای, تنوع فیتوشیمیایی, سالیکورنیا (Salicornia iranica Akhani), فنل کل, ظرفیت آنتی اکسیدانی