دلشاد حسامی - کارشناسی ارشد، گروه انگل شناسی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
فاطمه غفاری فر - استاد، گروه انگل شناسی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
عبدالحسین دلیمی اصل - استاد، گروه انگل شناسی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
وحید نصیری - استادیار، بخش تحقیق و تشخیص بیماری های انگلی، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
عزت الله قاسمی - دانشجوی دکترا، گروه انگل شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی دزفول، دزفول، ایران
اوغل نیاز جرجانی - استادیار، مرکز تحقیقات علوم آزمایشگاهی، دانشگاه علوم پزشکی گلستان، گرگان، ایران

شناسه دیجیتال (DOR):۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۸.۳۵.۴۴.۹۳.۱.۱۵۷۶.۱۱۱ لیشمانیوز جلدی از بیماری های اندمیک و شایع در بعضی از نقاط کشورمان می باشد. استفاده از ترکیب های آنتی موان پنج ظرفیتی به عنوان داروهای خط اول درمان لیشمانیازیس جلدی همراه با محدودیت ها و عوارض جانبی متعدد است. داروهایی با منشا گیاهی می توانند جایگزین مناسبی باشند. به همین منظور در این پژوهش تاثیر اسانس بنه (Pistacia atlantica Desf.) که از گیاهان بومی کشور است بر رشد لیشمانیای ماژور در شرایط in vivo و in vitro بررسی شد. ابتدا اسانس بنه با رقت های mg/ml ۱.۵۰ تا ۱.۳۲۰۰ بر پروماستیگوت های لیشمانیای ماژور، ماکروفاژهای غیر آلوده و ماکروفاژهای آلوده به آماستیگوت انگل در شرایط in vitro با آزمون های MTT و فلوسایتومتری بررسی شد. میزان دوز موثر IC۵۰ بر روی پروماستیگوت های سوش استاندارد لیشمانیا ماژور (MRHO/IR/۷۵/ER)، مشخص گردید. اسانس بنه به صورت پمادی برای درمان استفاده شد. سپس موش های نژاد BALB/c به ۳ گروه ۵تایی تحت درمان با اسانس بنه به صورت پمادی و گروه درمان با گلوکانتیم به صورت تزریقی و گروه کنترل بدون درمان چهار هفته درمان، یک بار در روز در یک زمان مشخص انجام شد و برای بررسی میزان تاثیر دارو هر هفته قطر زخم، وزن موش ها و میزان مرگ و میر موش ها بررسی شد. به طوری که اسانس به صورت پمادی از افزایش قطر زخم ها جلوگیری کرد. نتایج فلوسایتومتری نشان داد که بنه توانست در ۱۰% پروماستیگوت ها ایجاد آپوپتوز کند. نتایج بدست آمده نشان داد اسانس بنه در از بین بردن لیشمانیای ماژور در ماکروفافاژ و محیط کشت فعالیت ضد لیشمانیایی مطلوبی دارد. همچنین میزان بقاء موش هایی که تحت درمان قرار گرفتند با گروه کنترل اختلاف معنی داری داشت.

لیشمانیا ماژور, اسانس بنه (Pistacia atlantica Desf.), شرایط آزمایشگاهی, موش BALB/C