اعظم بیانلو - Faculty of Education & Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran
سیده منور یزدی - Department of Psychology, Faculty of Education & Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran
شکوه السادات بنی جمالی - Department of Psychology, Faculty of Education & Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran
سید ابوالقاسم مهری نژاد - Department of Psychology, Faculty of Education & Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran

زمینه و هدف: کودکان مبتلا به اختلال نارسایی ­توجه/فزون­ کنشی دارای نارسایی معنادار در برنامه­ ریزی، مهار کردن تکلیف در حال انجام، و تکمیل تکالیف مربوط به زمان آینده، هستند. هدف این مطالعه، بررسی تاثیر آموزش راهبرد حافظه آینده ­نگر زمان­ محور و رویداد­محور در بهبود عملکرد حافظه آینده­ نگرکودکان مبتلا به اختلال نارسایی ­توجه/فزون­ کنشی بود. روش: پژوهش حاضر با روش آزمایشی از طریق طرح ت ک­آزمودنی با مدل ABAB انجام شد. نمونه مورد مطالعه شامل ۳ نفر از کودکان پسر ۷ تا ۱۰ ساله مبتلا به نارسایی­ توجه/فزون­ کنشی در مقطع ابتدایی شهر قم بود که در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ مشغول به تحصیل بودند و به روش نمونه ­گیری هدفمند انتخاب شدند. هر ۳ کودک، ۱۲ جلسه انفرادی آموزش راهبرد حافظه آینده ­نگر دریافت کردند. ابزار مورد استفاده، شامل تکلیف حافظه آینده­ نگر (کرنز،۲۰۰۰)، مقیاس درجه ­بندی مشکلات رفتاری کودکان -فرم معلم (کانرز، ۱۹۹۸)، ویراست چهارم آزمون هوشی وکسلر (وکسلر، ۲۰۰۳) بود. برای آموزش راهبردها، برنامه­ مداخله­ ای حافظه آینده­ نگر والدم، دفالت و مک­دنیل ( ۲۰۱۴) متناسب­سازی و مورد استفاده قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده­ ها از تحلیل بصری و اندازه اثر کوهن استفاده شد. یافته­ ها: یافته ­ها نشان داد در تکلیف زمان­ محور، تعداد چک­ کردن سوخت و در تکلیف رویدادمحور، تشخیص درست نشانه­ ها در جلسات درمان، و پیگیری افزایش پیدا کرد. اندازه اثر آموزش راهبرد در بهبود عملکرد حافظه آینده­نگر زمان­ محور و رویدادمحور بین ۱۵/۱ تا ۷/۲ به دست آمد که اندازه اثر بالایی است. نتیجه­ گیری: آموزش راهبردهای حافظه آینده ­نگر موجب بهبود رفتارهای نظارت­ کردن و تشخیص به موقع نشانه ­های تکالیف آینده­ نگر می­ شود، در نتیجه عملکرد حافظه آینده ­نگر و انجام تکالیف روزانه در این کودکان بهبود می­ یابد.

Attention deficit hyperactivity disorder, event-based prospective memory, strategy, time-based prospective memory, حافظه آینده نگر رویدادمحور, حافظه آینده نگر زمان محور, راهبرد, نارسایی توجه/ فزون کنشی