جواد صادقی جعفری - دانشگاه سوره

موضوع مقاله حاضر فرهنگ جامعه مدنی در ایران است. جامعه مدنی به معنی جامعه همبسته ، مردم سالار و اخلاق گرایانه،  مشتمل بر نهادهای اجرایی و ارزش های فرهنگی، تعریف شده و فرض بر آن است که تقویت این نوع از جامعه مدنی آرمانی در وهله اول مستلزم وجود شاخصه های فرهنگی خاص در کنشگران است. به منظور توضیح این مهم، مفهوم "پیش نیازهای فرهنگی تقویت جامعه مدنی" به کار گرفته شد. نهایتا تحقیق با بررسی آثار صاحبنظران کلاسیک و جدید هشت عنصر فرهنگی : برابری طلبی ، فردگرایی ، تفاوت پذیری ، عقلانیت نظری  تعلق جمعی ، اعتماد ، انضباط اخلاقی و مشارکت در قالب مفهوم فوق تنظیم شد. این متغیرها در دو بعد استقلال گرایی و همگرایی دسته بندی شد. در این تحقیق با جمع آوری داده ها از ۱۰۱۶ شهروند تهرانی، متغیرهای فوق بررسی و مشخص شد که این عناصر فرهنگی در حد نسبتا پایینی قرار دارند. از سوی دیگر میان دو بعد همگرایی و استقلال گرایی هم تغییری و رابطه منفی وجود دارد. دو متغیر مستقل تعلق مذهبی و تحصیلات مهمترین متغیرهای اثرگذار بر دو بعد مفهوم اصلی هستند که نشان از نوعی گسستگی در جامعه دارد.

جامعه مدنی, پیش نیازهای فرهنگی, همگرایی, استقلال گرایی, اخلاق گرایی