سعید جمال شرق - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
علی اکبر خسروی نژاد - استادیار اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
غلامرضا گرایی نژاد - استادیار اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
محمد رضا میرزائی نژاد - استادیار اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

هدف این مطالعه بررسی عوامل موثر بر توزیع درآمد در مناطق شهری ۳۰ استان­ ایران در بازه زمانی ۱۳۸۵-۱۳۹۸ می­باشد. برای محاسبه شاخص توزیع درآمد از سه شاخص ضریب جینی، ضریب جینی تعمیم یافته با تاکید بر نقش فقرا و ضریب جینی تعمیم یافته با تاکید بر نقش ثروتمندان استفاده شده است. همچنین به منظور بررسی عوامل موثر بر توزیع درآمد دو مدل در نظر گرفته شده است. در مدل اول اثر نسبت درآمدهای مالیاتی و هزینه­های دولت به تولید ناخالص داخلی، درآمد سرانه و مربع آن و شاخص توسعه مالی بر توزیع درآمد برآورد شده است. در مدل دوم نیز در کنار سایر متغیرها به بررسی اثر نسبت مالیات­های مستقیم و غیرمستقیم به تولید ناخالص داخلی و نسبت هزینه­های جاری و عمرانی به GDP بر توزیع درآمد پرداخته شده است. وجه تمایز کار فوق در کنار بررسی جامع عوامل موثر بر توزیع درآمد، استفاده از شاخص­های مختلف توزیع درآمد می­باشد که به سیاست گذاران کمک می­کند تا سیاست­های توزیع درآمد را بر اساس اهداف و اولویت­های خود نسبت به فقرا و ثروتمندان تنظیم کنند. نتایج این مطالعه نشان می دهد، افزایش نسبت مالیات به GDP با تاکید بر مالیات های غیرمستقیم در مناطق شهری استان های کشور باعث بهبود توزیع درآمد گردیده و افزایش نسبت هزینه­های جاری دولت به GDP، موجب وخامت توزیع درآمد در مناطق شهری استان­های ایران به خصوص در بین ثروتمندان شده است. همچنین تفکیک اثرات هزینه های جاری و عمرانی دولت نشان می دهد، علی رغم اثر نامطلوب هزینه های جاری بر توزیع درآمد در مناطق شهری، هزینه­های عمرانی به بهبود توزیع درآمد در اغلب دهک های توزیع درآمدی کمک می­کند. در نهایت نتایج این مطالعه فرضیه کوزنتس در مناطق شهری ایران را تایید نکرد. همچنین افزایش درآمد سرانه بر توزیع مناسب درآمد اثر مثبت داشته و توسعه مالی منجر به بهبود توزیع مناسب درآمد در میان دهکها خواهد شد.

توزیع درآمد, استان های ایران, مالیات, هزینه های دولت, شاخص توسعه مالی, پانل کوانتایل