راضیه نیازمند - Department of Food Chemistry, Research Institute of Food Science and Technology, Mashhad, Iran
بی بی مرضیه رضوی زاده - Department of Food Safety and Quality Control, Research Institute of Food Science and Technology, Mashhad, Iran
منیرالسادات شاکری - Department of Food Biotchnology, Research Institute of Food Science and Technology, Mashhad, Iran
مجتبی جوکار - Razavi Quality Institute, Mashhad, Iran

سابقه و هدف: اسلام در زمینه بهداشت و ایمنی مواد غذایی عالی ­ترین استانداردها را تحت عنوان حلال و طیب ارائه نموده است که همه­ ی جنبه­ های کیفی را از لحاظ پاکی، بهداشتی، ایمنی، و تغذیه ­ای تامین نماید. هدف از این پژوهش تعیین الگوی ارزیابی و رتبه ­بندی نخلستان و محصول خرمای تولیدی از طریق تعیین شاخص ­های طیب و بازبینه ­ی عملیات تولید خرما از مرحله احداث نخلستان تا برداشت است. مواد و روش ها: بدین منظور ابتدا تمام مراحل، قوانین و استانداردهای لازم برای احداث نخلستان، کاشت و داشت نخل و برداشت خرما و همین­ طور شرایط فردی و کاری نیروی انسانی مورد بررسی قرار گرفت و بازبینه­ ای از این مراحل تهیه و الزامات لازم تعریف شد. یافته ها: برای شاخص­ های طیب که شامل حلیت، جذابیت، سلامت، اصالت و برکت می ­باشند نیز مولفه­ هایی تعریف شده و به آن­ ها وزن داده شد. با اطلاعات به دست آمده، الگوهای ارزیابی کیفیت و رتبه ­بندی با معیارهای مشخص طراحی شدند. معیارها بر اساس مولفه­ های اصول طیب کدگذاری و بر اساس ضرورت و بهینه ­ترین حالت امتیازدهی شدند. سپس به منظور رتبه ­بندی نخلستان، امتیاز کسب شده هر معیار در ضریب مولفه مربوط به آن معیار ضرب شده و مجموع امتیاز معیارها در هر نخلستان مورد بررسی به دست آمد. نتیجه گیری: بدین ترتیب بر اساس امتیاز کسب شده رتبه نخلستان­ های مورد ارزیابی در سه سطح متوسط (طیب درجه سه)، خوب (طیب درجه دو) و عالی (طیب درجه یک) و یا هیچکدام مشخص شد.

Palm-grove, Qualitative evaluation, Date fruit, Tayyib, Ranking pattern, نخلستان, ارزیابی کیفی, خرما, طیب, الگوی رتبه بندی