مهدی عقیقی شاهوردی - دانشجوی دکترا، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی و مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
حشمت امیدی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی و مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
سید جلال طباطبایی - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی و مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

به منظور بررسی محلول پاشی سلنیوم، بور و آهن بر عملکرد برگ، میزان رنگریزه های فتوسنتزی، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و میزان گلیکوزیدهای استویول گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) تحت تنش شوری، آزمایشی در شهرستان انزلی- استان گیلان به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال ۹۵-۱۳۹۴ اجرا شد. سطوح تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در چهار سطح شاهد (کمتر از ۱۰)، ۳۰، ۶۰ و ۹۰ میلی مولار و محلول پاشی با استفاده از ترکیب های مختلف از سه عنصر آهن، بور و سلنیوم اعمال شد. نتایج نشان داد که اثر تنش شوری و محلول پاشی بر عملکرد برگ، میزان رنگریزه های کلروفیل (a، b و کل)، کاروتنوئید، محتوی پروتئین، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POX) و سوپراکسید دیسموتاز (SOD) و ترکیب های تشکیل دهنده گلیکوزیدهای استویول معنی دار بودند. بیشترین کلروفیل کل، کلروفیل a و کلروفیل b به ترتیب با میانگین ۴/۳۹، ۸/۲۴ و ۶/۱۴ میکروگرم بر گرم وزن تر در محلول پاشی با ترکیب سه عنصر آهن+بور+سلنیوم در شرایط عدم شوری بدست آمد. بیشترین محتوی پروتئین در محلول پاشی با ترکیب آهن و سلنیوم در سطح شوری ۹۰ میلی مولار بود که موجب افزایش ۵.۳ برابری نسبت به تیمار شاهد شد. بیشترین فعالیت آنزیم CAT و SOD به ترتیب در محلول پاشی با ترکیب سه عنصر و ترکیب سلنیوم و آهن در سطح شوری ۹۰ میلی مولار بود که در مقایسه با تیمار شاهد باعث افزایش حدود ۱۳۰ و ۱۱ برابری فعالیت این آنزیم ها شد. بیشترین و کمترین میزان ریبودیوزاید A، استویوزاید و ریبودیوزاید C به ترتیب در محلول پاشی با ترکیب سه عنصر (آهن + بور + سلنیوم) در سطح شوری ۳۰ میلی مولار و عدم محلول پاشی در سطح شوری ۹۰ میلی مولار بدست آمد. به طور کلی به منظور دستیابی به میزان بالاتر گلیکوزیدهای استویول، محلول پاشی با ترکیب سه عنصر سلنیوم، بور و آهن و تنش شوری تا سطح ۳۰ میلی مولار توصیه می گردد.

استویوزاید, آنتی اکسیدان, پروتئین, ریبودیوزاید, کلروفیل