مریم نوری - کارشناس ارشد بیوتکنولوژی، گروه پژوهشی زیست فناوری، دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران
شاهرخ قرنجیک - استادیار، گروه پژوهشی زیست فناوری، دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران
اکبر صفی پور افشار - استادیار، گروه زیست شناسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
فاطمه سعید نعمت پور - استادیار، گروه زیست شناسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

ریشه های مویین القاء شده به وسیله باکتری اگروباکتریوم رایزوژنز (Agrobacterium rhizogenes) به علت پایداری و تولید زیاد ریشه ها در شرایط کشت عاری از هورمون، بافتی مناسب برای تولید متابولیت های ثانویه می باشند و میزان متابولیت های تولید شده می تواند تحت تاثیر سویه باکتری قرار بگیرد. در این تحقیق، ابتدا تاثیر سویه های مختلف آگروباکتریوم رایزوژنز شامل A۱۳، ۱۵۸۳۴ و A۴ بر درصد القای ریشه های موئین گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea (L.)Moench.) در ریزنمونه های برگ و هیپوکوتیل مورد بررسی قرار گرفت. سپس در آزمایشی دیگر میزان فنل و پلی ساکارید کل ریشه های مویین تشکیل شده در مقایسه با ریشه های غیرتراریخته (شاهد) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که درصد القای ریشه های موئین به طور معنی داری از سویه های باکتری تاثیر پذیرفته است، به طوری که در برگ های گیاه سرخارگل در اثر تلقیح با سویه های A۱۳، ۱۵۸۳۴ و A۴ به ترتیب ۶۰، ۴۰ و صفر درصد و در ریزنمونه های هیپوکوتیل به ترتیب ۸۵، ۴۵ و۷۰ درصد القای ریشه های مویین مشاهده شد. بیشترین مقدار فنل کل در ریشه های موئین حاصل از سویه A۴ مشاهده شد. همچنین محتوای پلی ساکاریدی ریشه های موئین در اثر القاء توسط سویه های ۱۵۸۳۴ و A۱۳ افزایش و در اثر القاء توسط سویه A۴ نسبت به نمونه شاهد کاهش یافت. بنابراین تفاوت های مشاهده شده در این تحقیق بر درصد القای ریشه های مویین و مقدار ترکیب های ثانویه می تواند به دلیل توانایی متفاوت سویه های مختلف اگروباتریوم رایزوژنز در انتقال T-DNA به سلول های گیاه باشد.

سرخارگل, ریشه موئین, متابولیت های ثانویه, تراریخته