شیوا خالص رو - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
حمید ملکیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

امروزه مهمترین اصل برای دستیابی به حاصلخیزی خاک و تغذیه مناسب گیاهی در کشاورزی ارگانیک، استفاده از نهاده های آلی و زیستی به جای کودهای شیمیایی می باشد. کاربرد این نهاده ها، علاوه بر تامین سلامت گیاهان دارویی موجب حفاظت محیط زیست نیز می شود. این پژوهش، به منظور ارزیابی کاربرد ورمی کمپوست و اسید هیومیک بر صفات مورفولوژیک، عملکرد، درصد و ترکیب های اسانس در کشت ارگانیک گیاه دارویی زنیان (Trachyspermum ammi L.) انجام شد. برای بررسی اثر تیمارهای ورمی کمپوست در سه سطح (صفر، ۵ و ۱۰ تن در هکتار) و اسید هیومیک در سه سطح (صفر، ۵/۰ و ۱ درصد) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۳ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان اجرا شد. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته و تعداد چترک در چتر، از کاربرد سطح سوم ورمی کمپوست حاصل گردید. سطح سوم اسید هیومیک نیز موجب افزایش معنی دار صفات ارتفاع بوته و تعداد چترک در چتر شد. براساس اثرات هم افزایی بین ورمی کمپوست و اسید هیومیک، بیشترین تعداد چتر در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد اسانس از کاربرد توام سطح سوم ورمی کمپوست و سطح سوم اسید هیومیک بدست آمد. بنابراین به نظر می رسد که می توان از کودهای آلی مانند ورمی کمپوست و اسید هیومیک به عنوان جایگزینی مناسب برای کودهای شیمیایی برای حصول شرایط مطلوب برای بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی زنیان استفاده کرد.

کشاورزی جایگزین, کود آلی, ماده موثره, محلول پاشی