مهدی کاکایی
علیرضا زبرجدی
علی مصطفایی

گیاهان دانه روغنی نظیر کلزا نقش مهمی در تولید انرژی برای انسان دارند. اطلاع از تنوع ژنتیکی بر پایه نشانگرهای گوناگون در برنامه­های به­نژادی، و از جمله انتخاب والدین نقش مهمی دارد. در تحقیق حاضر، تنوع ژنتیکی ۱۶ ژنوتیپ کلزا به کمک نشانگر پروتئینی SDS-PAGE و صفات مورفوفیزیولوژیکی در شرایط مزرعه و آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار گرفت. استخراج پروتئین­های برگ در مرحله قبل از رسیدگی فیزیولوژیکی انجام شد و غلظت پروتئین­ها توسط روش برادفورد تعیین گردید. سپس برای تفکیک پروتئین­های استخراجی، از روش الکتروفورز ژل پلی­اکریل آمید در حضور سدیم دو دسیل سولفات استفاده شد. پس از رنگ­آمیزی ژل پلی­اکریل آمید با کوماسی بلو R-۲۵۰ و امتیازدهی باندها، تجزیه خوشه­ای بر اساس ضریب تشابه جاکارد انجام شد و بر این اساس ژنوتیپ­ها در دو کلاس مجزا قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه خوشه­ای بر مبنای صفات مورفوفیزیولوژیکی نشان داد که ژنوتیپ­های مورد مطالعه در ۵ گروه قرار  می­گیرند. به­ منظور تعیین همبستگی بین صفات مورفوفیزیولوژیکی و ملکولی از آزمون مانتل استفاده گردید و همبستگی معنی­داری بین صفات مورفوفیزیولوژیکی و داده­های ملکولی مشاهده شد. بنابراین، با توجه به فواصل ژنتیکی ژنوتیپ­ها نسبت به هم، در برنامه­های به­نژادی برای بدست آوردن بالاترین مقدار هتروزیس، تلاقی ژنوتیپ­هایMilena  و  Operaو نیز ژنوتیپ­هایDante  با Sahara با توجه ضرایب تشابه نشانگرهای مورفوفیزیولوژیکی قابل توجیه است.

کلزا, نشانگر پروتئینی, فاصله ژنتیکی, صفات زراعی