سهیلا تکلو
داریوش داودی
منصور امیدی
محمدعلی ابراهیمی
فرانک روزبه
عبدالرحمن رسول نیا

نانوذرات دی اکسید تیتانیوم (Tio۲) مانند سایر نانو مواد مهندسی شده دارای ویژگی های غیر متداول بوده و درصورت آزادسازی در محیط ممکن است تبدیل به دسته جدیدی از آلوده کنندگان محیطی شده و تهدیدی درسلامت جامعه و اکوسیستم باشد. این تحقیق در بررسی اثر نانو ذره Tio۲  بر صفات جوانه زنی و شاخص های سیتوژنتیکی سلول های در حال تقسیم رقم والفجر گیاه جو در شرایط درون شیشه ای انجام شد. جوانه زنی بذور جو در غلظت های مختلف نانوذره Tio۲(صفر،۱۰، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم در لیتر ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. صفات سرعت جوانه زنی، سرعت رشد ریشه چه و گیاهچه، طول و تعداد ریشه چه و ساقه چه همچنین شاخص میتوزی، متافازی و انحرافات کروموزومی مانند پل آنافاز، قطعات کروموزومی، تلوفاز چسبیده و ریز هسته اندازه گیری شد. مقایسه تیمارهای نانوذره Tio۲ با تیمار شاهد نشان داد که غلظت های مختلف نانوذره Tio۲  نسبت به شاهد سبب افزایش شاخص انحرافات کروموزومی جو  شد در صورتی که بر سایر شاخص های سیتوژنتیکی و صفات جوانه زنی تاثیر معنی داری نداشت. به نظر می رسد نانو ذره Tio۲پتانسیل ایجاد خسارت به مواد ژنتیکی یوکاریوتی را دارا بوده و توجه به جنبه های ایمنی زیست محیطی آن از اهمیت خاصی بر خوردار است.

جو, شاخص سیتوژنتیکی, نانو ذره دی اکسید تیتانیوم