حمید آریان نژاد
محمدرضا نصیری
علی اصغر اسلمی نژاد
احمد آسوده
حسام دهقانی

فیتاز (مایواینوزیتول هگزا کیس فسفات فسفو هیدرولاز) آنزیمی هیدرولیزی است که فسفات معدنی تولید می کند. ژن کد کننده فیتاز phyC از باکتری باسیلوس سابتیلیس ATCC۱۲۷۱۱ جداسازی و توالی یابی شد. توالی نوکلوتیدی ژن فیتاز حاوی ناحیه کدکننده به طول ۱۰۸۹ جفت باز است که ۹۰ نوکلوتید ابتدایی آن، مربوط به سیگنال پپتید ژن می باشد. به منظور تولید آنزیم فیتاز نوترکیب، ژن هدف به وکتور بیانی pET۳۲a (+) وارد شد و وکتور نوترکیب پس از تکثیر در باکتری اشرشیا کلی DH۵α به باکتری اشرشیا کلی BL۲۱(DE۳) به عنوان میزبان بیان منتقل شد. تحریک بیان ژن با استفاده از IPTG در غلظت نهایی ۱ میلی مولار در دمای ۳۰ درجه سانتی­گراد و حضور کلرید کلسیم ۱۰ میلی­مولار صورت گرفت. نمونه گیری در زمان های صفر تا پنج ساعت انجام شد و میزان تولید پروتئین نوترکیب با استفاده از الکتروفورز بررسی گردید. فیتاز محلول حاصل از ژن phyC-Trx با موفقیت به شکل درون سلولی در باکتری اشرشیا کلی بیان شد. وزن مولکولی فیتاز نوترکیب تولید شده در حدود ۶۴ کیلو دالتون تخمین زده شد. اندازه­گیری فعالیت آنزیمی با استفاده از روش استاندارد فسفاتاز، فعالیت آنزیم نوترکیب تولید شده را ۴۴/۷ واحد در میلی لیتر نشان داد. همچنین pH بهینه برای فعالیت آنزیم فیتاز قلیایی نوترکیب در حدود ۷ برآورد شد. نتایج نشان داد که فیتاز بدست آمده از باکتری باسیلوس سابتیلیس به جهت پایداری حرارتی و همچنین هزینه پایین تولیدی گزینه مطلوبی جهت استفاده در صنعت می باشد.

آنزیم فیتاز, اسید فایتیک, بیش بیان, باسیلوس سابتیلیس