سینا مشایخی - دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
محمدجواد اسماعیلی - استادیار گروه فلسفه موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تهران، ایران.

در این نوشتار تصحیح ها و پژوهش هایی درباره رسالهفی العشق با رویکردی انتقادی ارزیابی شده است. اهمیت این رساله به سبب تبیین عشق از منظر فلسفی و بر مبنای فکر ارسطویی است. پیش از این اثر، رساله هایی درباره عشق به شیوه فلسفی از افلاطون و فلوطین و اخوان الصفاء نیز نشر یافته که از لحاظ محتوایی با تعاریف و تقسیم بندی های ابن سینا از عشق متفاوت است. پس از ارزیابی تصحیح ها، نسخه هایی که مبنای هر تصحیح بود، بررسی شد. نقصان های هر پژوهشی که درباره این رساله بود، بدین صورت ارزیابی شد: الف) عبارات نخستین پنج تصحیح و ضبط مقبول مصححان که در فهم ما از رساله تاثیری به سزا دارد: واژه های الحیه، المغذیه، المدبره و المنبعث، به جای واژه های الحسیه، المعدنیه، المدبره و المنیله؛ ب) بررسی شمار گوناگون نسخه های موجود در کتابخانه های ایران(بر اساس گزارش فنخا ۴۵؛ و دنا ویراست دوم ۵۴ نسخه) و کتابخانه های خارج از ایران(۳۷ نسخه) در تصحیح علمی اهمیت دارد، درحالی که مصححان در روزگار خود به نسخه هایی که صرفا در ناحیه جغرافیایی آنها نزدیک بدانها بوده است(تنها ۱۱ نسخه خارج از کتابخانه های ایران) استناد کرده اند؛ ج) انتخاب نسخه اصل و طبقه بندی نسخه های هم خانواده در تصحیح علمی رساله مهم است. منظور از شیوه ارزیابی با رویکردی انتقادی، بررسی جنبه های صوری و محتوایی تصحیح های چاپی است که در تحلیل فلسفی رساله نقشی تعیین کننده دارد.

ابن سینا, تصحیح انتقادی, رساله فی العشق, نسخه شناسی