فاطمه سعیدیان - کارشناس ارشد ادبیات نمایشی
مسعود نقاش زاده - استادیار دانشگاه صداوسیما

تراژدی، یکی از مهم‎ترین گونه­های­ نمایشی است که به بیان جدی ترین و مهم‎ترین مسائل بشری می­پردازد. در تراژدی انسان با همه­ توان و مقاومتش در مقابل قدرت­هایی شگرف قرار می­گیرد که او را به سمت سرنوشتی مبهم سوق می­دهند و در ازای رنجی که بر انسان تحمیل می­کنند؛ شناخت و آگاهی ارزانی می­دارند. نمایش­های تراژیک با بازنمایی سرنوشت­های فاجعه­بار زمینه را برای پالایش روحی مخاطب و پندآموزی او فراهم می­کنند. این قابلیت تراژدی ما را بر آن می­دارد تا در مورد نمایشی سازی روایت­های دینی سوگ­انجام که هدفشان تعلیم و تزکیه است، در قالب تراژدی فکر کنیم. روایت­های دینی، بخشی از گنجینه ادبی و فرهنگی ما هستند. این روایت­ها شامل قصه­های قرآنی، داستان­های مذهبی و تاریخ انبیا و اولیاست. پژوهش حاضر به شناسایی ظرفیت­های ژانر تراژدی برای نمایشی­سازی روایت­های دینی سوگ­انجام پرداخته است و نتایج نشان می­دهد که ژانر تراژدی با همه­ مولفه­های خود چون کنش قهرمان برای کشف حقیقت که منجر به پالایش روحی می­شود- هامارتیا (به معنای شیفتگی مهلک و نه به معنای ارسطویی مرسوم آن)، کاتارسیس و بازشناخت- بستر خوبی را برای نمایشی­سازی روایت­های دینی سوگ­انجام چون حادثه­ عاشورا فراهم می­آورد.

تراژدی, روایت دینی, روایت عاشورا, مولفه های تراژدی