احمد ضابطی جهرمی - استاد تمام دانشگاه صدا وسیما
محمد سوران قانعی فرد - فارغ التحصیل دانشکده تولید دانشگاه صدا و سیماکارشناس ارشد تهیه کنندگی

فیلم مستند توضیحی، در دهه ۱۹۳۰ از میان جنبش مستندسازی گریرسون سر برآورد و با استفاده از گفتار تفسیری «صدای خداگونه»، در خدمت اهداف آموزشی و تبلیغی قرار گرفت. این شیوه از مستندسازی در قالبی بلاغی و استدلالی، مخاطب خود را اغلب با استفاده از صدای یک راوی مورد خطاب قرار می­دهد. مستند توضیحی با توجه به تحولات فنی و زیباشناختی و گسترش رسانه تلویزیون، در اواخر دهه ۱۹۵۰ به عنوان شیوه­ای پرکاربرد و جدی در مستندسازی تلویزیونی تا به امروز به­کار گرفته شده است. در ایران به دلیل شناخت ناکافی اکثر تهیه­کنندگان و کارگردانان سینما و تلویزیون از قابلیت­ها و نیز تحولات اخیر این شیوه، اغلب آنها با نگاهی کلیشه­ای و تقلیدوار به تولید این نوع مستند پرداخته­اند، بدون اینکه ویژگی­های ساختاری آن را از جنبه­های زیبایی­شناسی، عمیقا بشناسند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی ساختار "فیلم مستند توضیحی" و نیز چگونگی استفاده از آن در مستندسازی تلویزیونی است. این پژوهش با روش کتابخانه ای- اسنادی و با هدف شناخت ویژگی های پژوهشی، ساختاری، زیبایی شناسی و قابلیت­های محتوایی مستند توضیحی و چگونگی به­کارگیری آن­ها در تولید این نوع فیلم مستند، انجام گرفته است

ساختارشناسی, فیلم مستند, مستند توضیحی, مستند تلویزیونی