شیرین رضوانی پور - دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
عبدالله حاتم زاده - استاد، گروه علوم باغبانی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

گلایول یکی از مهمترین گیاهان زینتی است که تولید آن به وسیله بیماری قارچی پوسیدگی فوزاریومی تهدید می شود. اسانس گیاهان آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) و اکالیپتوس (Eucalyptus globulus Labill.) به عنوان جایگزینی برای قارچ کش های شیمیایی برای ضدعفونی پداژه ها توصیه شده اند، اما تاکنون بررسی قابل توجهی در مورد اثرات این اسانس ها بر ویژگی های رویشی و گلدهی گلایول در شرایط گلخانه یا مزرعه انجام نشده است. به این منظور، پداژه های گلایول قبل از کاشت در اسانس آویشن باغی در غلظت های ۱۰۰۰، ۲۰۰۰ و ۳۰۰۰ پی پی ام، اسانس اکالیپتوس در غلظت های ۲۰۰۰، ۴۰۰۰ و ۶۰۰۰ پی پی ام و آب مقطر (شاهد) به مدت ۱۴ ساعت خیسانده شدند. نتایج نشان داد که اسانس آویشن باغی در غلظت ppm۱۰۰۰ موجب افزایش تعداد برگ و گلچه، افزایش طول ریشه، تسریع گلدهی و افزایش تولید پداژه و پداژک شد. دیگر تیمارها موجب تاخیر جوانه زنی و گلدهی و کاهش معنی دار درصد جوانه زنی، ارتفاع و تعداد برگ، طول ریشه و کلروفیل شدند. تیمار با اسانس اکالیپتوس در غلظت های بیشتر از ppm۲۰۰۰ اثرات منفی بسیاری بر گلایول داشت، به طوری که در غلظت ppm۶۰۰۰ مانع جوانه زنی پداژه ها و در غلظت ppm۴۰۰۰ مانع گلدهی شد. فعالیت آنزیم پراکسیداز پداژه بعد از تیمار با هر دو نوع اسانس افزایش یافت اما با روندی متفاوت ادامه یافت. فعالیت این آنزیم در طول دوره رویشی در پداژه های تیمار شده با آویشن همچنان در سطح بالا باقی ماند، اما در پداژه های تیمار شده با اکالیپتوس به میزان قابل توجهی کاهش یافت.

آنزیم های دفاعی, اسانس گیاهی, پداژه, جوانه زنی, گلایول