مرتضی کردی - استادیار، گروه علوم دامی، دانشگاه یاسوج
عباسعلی ناصریان - استاد، گروه علوم دامی، دانشگاه فردوسی مشهد

مقدمه: امروزه از فرآورده های فرعی پسته (PBP) در جیره نشخوارکنندگان استفاده میشود، اما تانن ها و ترکیبات فنلی موجود در آن استفاده از این فرآورده فرعی کشاورزی را در تغذیه دام محدود مینمایند. پلی اتیلن گلایکول (PEG) پرایمری است که بهصورت غیرقابل برگشت با تانن ها باند شده و از آن بطور گسترده در جهت کاهش اثرات ضدتغذیه ای تاننها در جیره نشخوارکنندگان استفاده میشود. علاوه بر آن، از ترکیباتی همچون بنتونیت سدیم نیز به عنوان جایگزین PEG و دارای خاصیت غیرفعال کنندگی تاننها در جیره های حاوی تانن بالا استفاده میشود. اما در هر حال، برخی مطالعات نشان دادند که استفاده از PBP در جیره بزها سبب افزایش تولید و استحکام کرکها میشود، که محققان این خصوصیت را به اثرات مفید تاننها در جیره بزها نسبت دادند. همچنین مشخص شد که استفاده از بنتونیت سدیم در جیره های با انرژی پائین، سبب بهبود رشد پشم در گوسفند میشود.در هر صورت، اطلاعات بسیار ناچیزی در ارتباط با تغذیه فرآورده های فرعی پسته بر خصوصیات رویشی مو در بزها در دسترس است. از اینرو، این مطالعه به منظور بررسی اثر استفاده از پلی اتیلن گلایکول یا بنتونیت سدیم فعال برخصوصیات مو در بزهای سانن تغذیه شده با جیره حاوی فرآورده های فرعی پسته انجام شده است.مواد و روشها: بدین منظور از ۱۵ راس بز نر نژاد سانن ده ماهه با میانگین وزن ۲۷ ۷ در قالب یک طرح کاملا۰ تصادفی با ۳ تیمار استفاده شده است. این آزمایش طی یک دوره ۳۰ روزه بطول انجامید و موی بزها در ابعاد ۵×۵ در قسمت شانه سمت راست در روز اول آزمایش با وزرم مخصوص کاملا۰ تراشیده شد و در روز آخر آزمایش نیز موها در قسمت مشخص شده با دقت از ته تراشیده شدند. تیمارهای آزمایشی شامل؛ جیره حاوی ۳۰ درصد ماده خشک فرآورده های فرعی پسته (تیمار شاهد) ؛ تیمار شاهد۱+ درصد ماده خشک جیره PEG (تیمار (۲؛ و تیمار شاهد۱ + درصد ماده خشک جیره بنتونیت سدیم فعال شده (تیمار (۳ بودند. داده ها با استفاده از رویه GLM و نرمافزار SAS ۹.۱ تجزیه و تحلیل آماری شده و میانگین مشاهدات توسط حداقل مقایسه میانگین ها (Lsmeans) و در سطح معنی داری ۰/۰۵ مقایسه شدند.نتایج و بحث: نتایج این آزمایش نشان دادند که بین تیمارها از نظر درصد راندمان مو بعد از شستشو اختلاف معنیداری وجود نداشت .(P>۰.۰۵) علاوه بر این، بین تیمارها از نظر قطر مو و طول موها نیز اختلاف معنیداری مشاهده نشده است .(P>۰.۰۵) مطالعات نشان دادند که میزان تولید کرک و پشم در گوسفند و بز به شدت با مصرف خوراک در ارتباط است و استفاده از PBP تا ۱۰ درصد ماده خشک جیره، میتواند سبب بهبود تولید و استحکام کرک در بزها شود.نتیجه گیری کلی: این داده ها پیشنهاد میکنند که افزودن PEG یا بنتونیت سدیم فعال به عنوان جاذب تانن در جیره های حاوی ۳۰ درصد فرآوده های فرعی پسته نمیتواند بر روی میزان تولید مو و قطر و طول آنها در بزهای سانن اثرگذار باشند.

بز سانن، جیبایند، پوست پسته، تانن، فنولها