مجید محمدی
حمیدرضا پورقاسمی

زمین لغزش به­عنوان یکی از بلایای طبیعی، خطراتزیادی به­ویژه در مناطق کوهستانی داشته و منجر به خسارت جانی و مالی فراوانی در سرتاسر دنیا می شود. ایران به­ویژه در مناطق شمالی و غربی به­خاطر شرایط اقلیمی و توپوگرافی، همواره در معرض خطر زمین لغزش می باشد. هدف از این پژوهش، ارزیابی عوامل موثر بر وقوع زمین­لغزش و تهیه نقشه حساسیت آن در بخشی از استان گلستان با استفاده از الگوریتم نوین جنگل تصادفی است. در ابتدا موقعیت زمین لغزش ها با استفاده از مطالعات میدانی، گزارش های تاریخی و گوگل ارث مشخص شد. در مجموع ۷۸ زمین لغزش در منطقه شناسایی، که به دو گروه برای مدل سازی (۷۰ درصد) و ارزیابی (۳۰ درصد) تقسیم شدند. یازده نقشه از عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش شامل جهت شیب، ارتفاع، فاصله از رودخانه، فاصله از گسل، فاصله از جاده، سنگ شناسی، کاربری اراضی، شاخص طول شیب، شکل شیب، بارش و درجه شیب تهیه شد. ارتباط عوامل موثر و نقشه پراکنش زمین لغزش ها و اولویت آن­ها با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی بررسی و سپس نقشه حساسیت زمین لغزش در محیط GIS تهیه گردید. اولویت­بندی عوامل موثر نشان داد که فاصله از جاده، فاصله از گسل و ارتفاع به­ترتیب بیش­ترین تاثیر را در منطقه مورد مطالعه داشته­اند. نهایتا نقشه حساسیت زمین لغزش تهیه شده با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی به چهار طبقه شامل حساسیت کم (۱۸/۲۹ درصد)، متوسط (۴۴/۳۳ درصد)، زیاد (۸۲/۲۴ درصد) و خیلی زیاد (۵۵/۱۲ درصد) تقسیم شد. برای ارزیابی نقشه تهیه شده از منحنی ROC و تخمین سطح زیرمنحنی از ۳۰ درصد زمین لغزش های استفاده نشده در مدل­سازی استفاده گردید. نتایج نشان داد مدل جنگل تصادفی با سطح زیر منحنی ۷۰۶/۰ دقت قابل قبولی برای تهیه نقشه حساسیت زمین لغزش ارائه کرده است.

GIS, Landslide, Landslide susceptibility map, Random forest, زمین لغزش, نقشه حساسیت زمین لغزش, سامانه اطلاعات جغرافیایی, الگوریتم جنگل تصادفی