همت اله رورده
قاسم لرستانی
معصومه چراغی

     رودخانه­ها به شدت به تغییرات محیطی حساس می­باشند. پایش و آشکارسازی تغییرات در محدوده رودخانه می­تواند به شناخت و مدیریت بهینه آبراه و بستر رودخانه­ها منجر شود. هدف از این مطالعه بررسی میزان تغییرات و شناسایی علل موثر بر شدت و ضعف تغییرات آبراه، در بخشی از رودخانه بابلرود در محدووده شهر بابل می­باشد. برای دستیابی به این هدف از داده­های دبی و رسوب، جنس و ساختمان زمین به همراه عکس هوایی سال ۱۳۳۵ و تصویر ماهواره­ای اسپات ۱۳۹۳ در نرم­افزار گوگل ارث استفاده شده است. در این تحقیق برای تعیین تغییرات و مشخص نمودن ماهیت، مکان و زمان وقوع تغییرات جانبی آبراه از روش نیمرخ­های متساوی­البعد بهره گرفته شد. با جانمایی خطی مستقیم و ثابت به عنوان خط مبنا و ایجاد برش­های عرضی در فواصل ۲۰۰ متری، میزان تغییرات زمانی و مکانی در دو طرف آبراه بابلرود، نسبت به خط مبنا محاسبه شدند. تغییرات آبراه در چهار بازه مجزا رقومی شده و در نهایت با روی هم­اندازی و تلفیق دو دوره زمانی، میزان تغییرات کرانه­های راست و چپ بابلرود مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق، بر تغییرات شدید در آبراه طی ۶۰ سال گذشته دلالت دارد. حذف کاربری­های بایر و کم شدن مساحت سایر کاربری­ها به نفع کاربری مسکونی با نوسان در میزان دبی و رسوب رودخانه، سهمی قابل توجه در ایجاد تغییر در آبراه بابلرود داشته است. هم چنین نمی­توان سهم گسل را در نحوه جابجایی و امتداد مسیر آبراه بی­تاثیر دانست.

Babolrood, Channel Side Changes, Discharge, Transect, بابلرود, دبی, تغییرات آبراه, نیمرخ متساوی البعد