حمید رضا بابائی - Agricultural Research,Education and Extension Organization (AREEO)
نسرین رزمی - Agricultural Research,Education and Extension Organization (AREEO)
ابراهیم هزارجریبی - Agricultural Research,Education and Extension Organization (AREEO)
مجتبی هاشمی جزی - Agricultural Research,Education and Extension Organization (AREEO)

   گزینش ژنوتیپ های مطلوب با عملکرد و پایداری بالا هدف نهائی اغلب برنامه های اصلاحی سویا است. این تحقیق با هدف بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ۱۹ لاین خالص سویا همراه با رقم شاهد ویلیامز (۲۰ ژنوتیپ) طی دو سال زراعی (۱۳۹۴- ۱۳۹۳) در چهار منطقه کرج، گرگان، مغان و شهرکرد انجام گردید. در کلیه مناطق آزمایشی از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار استفاده گردید. جهت تعیین سازگاری و پایداری عملکرد از دو روش تجزیه امی (AMMI) و GGE بای پلات استفاده شد. تجزیه واریانس مرکب بیانگر اثرات معنی دار محیط، ژنوتیپ، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و مولفه های IPCA۱ و IPCA۲ (تجزیه امی) در سطح ۱% بود. واریانس اثر متقابل ژنوتیپ × محیط ۴۲% از واریانس کل و دو مولفه IPCA۱ و IPCA۲ در مجموع ۸۱ % از واریانس اثر متقابل را به­ خود اختصاص دادند. براساس معیارهای امی (IPCA۱،  IPCA۲ و ASV) ژنوتیپ G۱۷ (Williams x Steel/L۳) با عملکرد ۲۴۴۹ کیلوگرم در هکتار به عنوان پایدارترین ژنوتیپ تعیین گردید در حالیکه بر اساس معیار بای پلات ژنوتیپ هایG۱۸  (Steel/L۴ (Williams x و G۲۰ (شاهد/ Williams) به ترتیب با عملکرد ۲۸۶۵ و ۲۹۲۷ کیلوگرم در هکتار به عنوان مطلوب ترین ژنوتیپ ها شناخته شدند. همچنین بر­اساس هر دو روش بای پلات و امی محیط هایE۷ وE۸  (شهرکرد سال اول و دوم) به عنوان مطلوب ترین محیط ها انتخاب شدند و دو ژنوتیپ G۱۸ و G۲۰  در دو محیطE۸  و E۹ جزء چهار ژنوتیپ برتر بودند. در تجزیه بای پلات دو محیط کلان شناسائی شد که اولین محیط کلان شامل محیط های E۳ (گرگان سال اول)، E۵ (مغان سال اول) و E۶ (مغان سال دوم) و دومین محیط کلان شامل محیط های E۱ (کرج سال اول) و E۲ (کرج سال دوم) و E۴ (گرگان سال دوم) بود.

Genotype X Environment Interaction, Ideal Genotype, Favorable Environments and Mega Environment, اثر متقابل ژنوتیپ × محیط, ژنوتیپ ایده آل, محیط مطلوب, محیط کلان