هاجر بدری - Azad University
رضا محمدی - research Center
علیرضا اطمینان - Azad University

به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ۱۶ ژنوتیپ گندم دوروم، آزمایشی در دو  شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی با ۳ تکرار در طی سه سال ۹۳-۱۳۹۱ در ایستگاه تحقیقات دیم سرارود (کرمانشاه) انجام گرفت. داده­ های حاصل از عملکرد دانه با استفاده از روش­های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس عملکرد دانه نشان داد که اختلاف معنی ­داری بین اثرات اصلی افزایشی ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط در سطح احتمال ۱% وجود دارد. بزرگی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط نسبت به اثر ژنوتیپ حدود دو برابر بود که بیانگر وجود احتمالی گروه ­های مختلف محیطی برای ژنوتیپ ­های مورد بررسی می باشد. تجزیه گرافیکی بای­پلات داده ­های عملکرد بر ­اساس مدل AMMI نشان داد که ژنوتیپ­ها دارای واکنش متفاوتی به محیط­ های مورد بررسی بودند، به طوری­که ژنوتیپ­های سازگار برای هر گروه محیطی تعیین گردید. با توجه به معیار­های روش ابراهات و راسل، ژنوتیپ­ های شماره G۱ و G۳ با عملکرد بالاتر از میانگین کل، انحراف از رگرسیون حداقل و ضریب رگرسیونی در حد واحد دارای ترکیب مناسبی از عملکرد بالا و پایداری بودند. بر اساس آماره­ ارزش پایداری  AMMI(ASV)، ژنوتیپ ­های G۱۳ ، G۶ و G۱۰ پایدار­ترین ژنوتیپ­ها بودند.

Genotype × environment interaction, Bi-plot, Yield stability, Adaptation, Durum wheat, اثر متقابل ژنوتیپ×محیط, بای پلات, پایداری عملکرد, سازگاری, گندم دوروم