فاطمه شورمیج
سید سیامک علوی کیا
محمد مقدم واحد
محمود تورچی

یکی از راهکارهای اصلاح نباتات برای افزایش محتوای روی در دانه گندم، استفاده از تنوع ژنتیکی طبیعی از نظر این ویژگی است. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ارقام گندم بهاره ایران از لحاظ صفات مربوط به کارآیی روی و هم­چنین رابطه­ این صفات با عملکرد و اجزاء عملکرد دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد که یکی از آزمایش­ها فاقد محلول­پاشی روی و دیگری واجد محلول­پاشی روی بود. تجزیه دو آزمایش به شکل تجزیه واریانس مرکب انجام شد. نتایج تجزیه رگرسیون گام­ به­گام، همبستگی و علیت نشان داد که صفات میزان روی آندوسپرم و میزان روی جنین و آلورون مستقل از عملکرد و اجزای آن بوده و فاقد هرگونه اثرات مستقیم و غیرمستقیم بر روی این صفات می­باشند. هم­چنین نتایج تجزیه واریانس مرکب حاکی از این بود که صفات مذکور در بین ارقام مورد مطالعه فاقد تنوع، واریانس ژنتیکی و وراثت­پذیری مطلوب می باشند. بنابراین انجام تلاقی و گزینش در داخل ارقام گندم بهاره فاقد کارآیی لازم برای اصلاح این صفات می­باشد و برای ارتقای محتوای روی در دانه این ارقام باید تلاقی آنها با ارقام روی کارآ یا خویشاوندان نزدیک روی کارآ را مد نظر قرار داد.

DTZ blothing, Embryo and aleuron zinc content, Endosperm zinc content, Spring wheat, گندم بهاره, لکه گذاری DTZ, میزان روی آندوسپرم, میزان روی در جنین و آلورون