پیمان بهروز
سعید اهری زاد
سید ابوالقاسم محمدی
فرید نورمند موید
پیام حاذق جعفری

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ های اسپرس از نظر صفات موثر بر عملکرد بذر، ۳۶ اکوتیپ، شامل اکوتیپ های داخلی و خارجی در سال زراعی ۱۳۸۷ در قالب طرح لاتیس ۶´۶ در دو تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی واقع در بیست و پنج کیلومتری تبریز موردارزیابی قرار گرفتند اکوتیپ ها از نظر تعدادی از صفات بود. بیشترین مقدار ضریب تغییرات برای شاخص برداشت و کمترین مقدار آن برای تعداد روز تا پایان دوره گلدهی محاسبه شد. ۶۴ درصد از تغییرات موجود در عملکرد بذر به وسیله رابطه خطی ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه تبیین شد. در خوشه بندی اکوتیپ ها براساس روش Ward و با داده های استاندارد شده، ۳۶ اکوتیپ اسپرس برای کلیه صفات در سه گروه قرار گرفتند. در گروه بندی اکوتیپ ها از نظر عملکرد بذر و صفات مرتبط در تجزیه رگرسیون چندگانه، گروه اکوتیپ های، (MIX) ۲۰۲۹۱ ۲۹۷۹، (MIX) ۳۲۵ (MIX) و (MIX) ۱۱۷۴  و هشترود (محلی) میانگین بالاتری برای این صفات داشت. در تجزیه به عامل ها براساس مقادیر ویژه بزرگتر از یک، شش عامل معرفی شدند که در کل ۳۷۴/۸۲ درصد از تغییرات کل را تبیین نمودند.

اسپرس، تجزیه عاملی، تنوع ژنتیکی، عملکرد بذر، گروه بندی