ایمان حقیان - University of Torbat Heydarieh
غلامعلی حشمتی - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
حسین بارانی - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
جمشید قربانی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
قدرت الله حیدری - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University

     به­منظور بررسی کارآیی انرژی در گوسفند نژاد زل تحت نظام دام­داری سنتی متکی به مرتع، سه دام­دار در سه روستای مختلف از توابع بلده (دویلات، چل و بلده)انتخاب شدند. فعالیت­های دام اعم از چریدن، نشخوار کردن، راه­پیمایی، شرب آب و استراحت، از زمان شروع حضور در عرصه مرتع (۱۵ فروردین) تا ابتدای فروردین سال بعد ثبت و تخمین انرژی مصرفی با دو روش معادلات ماف و ضرایب نیکول انجام گرفت. برای صحت­سنجی این دو روش، علوفه مصرفی دام بررسی و میزان انرژی متابولیسمی آن تعیین شد. نتایج نشان داد در نظام دام­داری سنتی منطقه بلده پنج دوره­ی کاری متفاوت وجود دارد که از نظر فعالیت دام­دارای متفاوت هستند. پس از تعیین انرژی متابولیسمی علوفه مصرفی مشخص شد که ضرایب نیکول نتایج دقیق­تری نسبت به معادله ماف داشته و کلیه محاسبات بعدی بر پایه ضرایب و روش نیکول انجام گرفت. در نهایت، مجموع انرژی مصرفی فرآیند دام­داری در طول یک­سال در سه منطقه دویلات= ۷۸۹۱۳۲ ، چل= ۸۵/۷۴۱۸۳۰ و بلده=۲/۸۸۰۶۴۱ مگاژول به­دست آمد و انرژی حاصله محصولات تولیدی دویلات= ۲۷۲۶۰۰ ، چل= ۲۴۳۷۵۰ و  بلده=۳۳۴۱۶۵  مگاژول تخمین زده شد. از تقسیم انرژی تولیدات دامی بر انرژی مصرفی فرآیند دام­داری، کارآیی انرژی در هر سه منطقه تعیین، به­طوری­که کارآیی انرژی در بلده حدود ۳۸ درصد، در دویلات ۵/۳۴ درصد و در چل حدود ۳۳ درصد تعیین شد.

Energy efficiency, Traditional husbandry, MAFF equations, Nicole’s coefficients, Baladeh, کارآیی انرژی, نظام دام داری سنتی, معادلات ماف, ضرایب نیکول و بلده نور