هوشنگ اکبریان - University of Zabol
مصطفی یوسف الهی - University of Zabol

  فنولوژی (پدیده­ شناسی) یکی از مباحث علم وسیع بوم­شناسی است. مطالعه فنولوژی برای تنظیم برنامه­های چرای دام، تعیین خوشخوراکی و ارزش تغذیه ای گونه­های گیاهی در مراحل مختلف حیاتی در مرتعداری اهمیت دارد. این پژوهش به­منظور تعیین ترکیبات شیمیایی و ارزش تغذیه­ای گیاه شوران ( Salsola vermicolata ) و سیاه شور ( Suaeda fruticosa ) که از گونه­های شورپسند هستند، در سه مرحله فنولوژیکی (رویشی، گلدهی و بذردهی) مورد بررسی قرار گرفت. پس از جمع­آوری نمونه­های گیاهی و آسیاب، ترکیبات شیمیایی به روش استاندارد، گوارش­پذیری ماده آلی و انرژی قابل متابولیسم به روش آزمایشگاهی تولید گاز تعیین شد. نتایج بیانگر تغییرات معنی­داری در ترکیب شیمیایی گیاه مورد بررسی در مراحل مختلف فنولوژیکی بود (۰۵/۰ P< ). با پیشرفت مرحله رشد، از مقدار پروتئین خام، گوارش ­ پذیری ماده آلی و انرژی قابل متابولیسم کاسته و بر محتوی الیاف سلولی افزوده شد (۰۵/۰ P< ). بیشترین نرخ حجم گاز تولیدی در ۹۶ ساعت، گوارش ­ پذیری ماده آلی و انرژی قابل متابولیسم مربوط به مرحله رویشی شوران بود (۰۵/۰ P< ). کیفیت علوفه ­ ای شوران در مرحله رویشی بهترین ارزش تغذیه­ای را در مقایسه با مراحل دیگر شوران و مراحل مختلف فنولوژیکی گونه سیاه شور داشت. نتایج بیانگر آن است که پیشرفت مرحله رشد و در نتیجه افزایش سهم اجزای دیواره سلولی موجب کاهش معنی­داری در ارزش تغذیه­ای می­شود. در نتیجه توصیه می­شود این گیاه در مرحله رویشی برای تعلیف دام استفاده شود که از ارزش تغذیه­ای مطلوب­تری برخوردار می­باشد.

Digestability, Phenological stage, Range, Gas production, Salsola vermicolata, Suaeda fruticosa, گوارش پذیری, مرحله فنولوژیک, مرتع, تولید گاز, شوران, سیاه شور