مصطفی یوسف الهی - University of Zabol
محمد پیروی - University of Zabol
حمیدرضا میرزایی - University of Zabol
یدالله چاشنی دل - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University

  این پژوهش به منظور تعیین ترکیبات شیمیایی و ارزش غذایی پنج گونه از گیاهان منطقه سیستان شامل اشنان ( Seidlitzia rosmarinus )، رندوک ( Salsola yazdiana Assadi )، سیاه شور ( Suaeda fruticosa )، شوران ( Salsola vermiculata ) و آنابازیس ( Anabasis setifer a ) با استفاده از تکنیک­های in vitro و in situ انجام شد. نمونه­ها در فصل پاییز و به صورت تصادفی سیستماتیک، طبق روش­های استاندارد، جمع­آوری و در شرایط سایه خشک شدند. پس از آسیاب کردن، ترکیبات شمیایی (ماده خشک ( DM )، ماده آلی ( OM )، خاکستر ( ASH )، پروتئین خام ( CP )، چربی خام ( EE )، دیواره سلولی ( NDF ) و دیواره سلولی فاقد همی سلولز ( ADF ))، تجزیه­پذیری ماده خشک ( in situ )، حجم تجمعی گاز تولیدی در زمان ۲، ۴، ۶، ۱۲، ۲۴، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ ساعت، گوارش­پذیری ماده آلی ( OMD ) و انرژی قابل متابولیسم ( ME ) آنها تعیین شدند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که در بین گونه­های مورد مطالعه از نظر ترکیبات شیمیایی اختلاف معنی­دار وجود داشت (۰۵/۰> P ). میزان پروتئین گونه­های فوق بین ۰۵/۶ و ۹۵/۱۱ درصد و ADF بین ۰۲/۲۸و ۵۴/۳۶ درصد و NDF بین ۱۴/۴۱ و ۹۴/۴۸ درصد بود. بین تجزیه­پذیری ماده خشک در زمان­های مختلف انکوباسیون، فراسنجه­های مختلف تجزیه­پذیری و تجزیه­پذیری موثر تفاوت بسیار معنی­دار (۰۱/۰ P< ) وجود داشت. بیشترین مقدار تجزیه­پذیری بالقوه و تجزیه ­ پذیری موثر در سرعت عبور ۲ درصد در گونه اشنان بود. همچنین، بیشترین حجم گاز تجمعی در زمان ۹۶ ساعت مربوط به گونه رندوک بود. اما فراسنجه ­ های تولید گاز ( b, OMD, ME ) در گونه اشنان بیشتر از دیگر گونه­ها بود. نتایج نشان می­دهد که بین گونه ­ های مورد مطالعه، اشنان بالاترین ارزش غذایی را داشت و همچنین، بین آزمایشات in situ و in vitro   همبستگی مثبت بالایی در این گونه ­ ها وجود داشت و می ­ توان از تکنیک تولید گاز برای ارزیابی ارزش غذایی این گونه ­ ها استفاده کرد.

Nutritive value, Digestibility, Halophyte plants, Sistan, ارزش غذایی, گوارش پذیری, گیاهان شورپسند, سیستان