سعید شیرعلی - دانشجوی دکتری، گروه بیوشیمی بالینی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس
سیده زهرا بطحایی - دانشیار، گروه بیوشیمی بالینی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس
منوچهر نخجوانی - استاد، مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم، بیمارستان امام خمینی، دانشگاه علوم پزشکی تهران
محمدرضا عاشوری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه بیوشیمی بالینی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس

زعفران خوراکی (Crocus sativus L.) دارای خواص بیولوژیکی متنوع می باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر عصاره آبی زعفران بر کاهش قند و لیپید خون در دیابت تیپ ۲ القاء شده در موش های صحرایی با استرپتوزوتوسین می باشد. در این مطالعه، موش های صحرایی نر نوزاد ۲ تا ۵ روزه ویستار آلبینو به طور تصادفی به گروههای سالم و بیمار بدون درمان و تحت درمان با عصاره آبی زعفران تقسیم شدند. برای القای دیابت نوع ۲، STZ با دوز mg/kg body weight ۹۰ به صورت درون صفاقی ((i.p به موش های صحرایی نوزاد تزریق شد. سپس دو گروه دیابتی تحت درمان با عصاره آبی زعفران با دو دوز mg/kg body weight ۱۵۰ و۱۰۰ قرار گرفتند. یک گروه سالم نیز به عنوان کنترل، تحت درمان با دوز بالای عصاره قرار گرفت. مطالعه تا ۵ ماه ادامه داشت. بدنبال تجویز عصاره آبی زعفران میزان مرگ و میر در رت های دیابتی تحت درمان کاهش چشمگیری یافت. همچنین وزن رت های دیابتی تحت درمان در مقایسه با دیابتی های بدون درمان افزایش یافت (۰.۰۰۱ < p) و به وزن رت های سالم نزدیک گردید. نتایج نشان داد که تجویز عصاره زعفران سبب کاهش معنی داری در سطح گلوکز، HbA۱c، تری گلیسرید، کلسترول تام و LDL در سرم رت های دیابتی در حالت ناشتا شد، در حالی که HDL به طور معنی داری (۰.۰۰۱ < p) افزایش یافت. با توجه به نتایج بدست آمده، مشخص شد که عصاره آبی زعفران دارای اثر پایین آورندگی قند و چربی در خون موش های صحرایی دیابتی بود.

دیابت قندی, موش صحرایی, گلوکز, عصاره آبی زعفران