طیبه رجبیان - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه شاهد
عذرا صبورا - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه الزهرا (س)
بتول حسنی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه الزهرا (س)
حسن فلاح حسینی - گروه پژوهشی فارماکولوژی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی

آنغوزه (Ferula assa-foetida) گیاهی دارویی، بومی ایران و متعلق به تیره چتریان (Apiaceae) است. بذرهای گیاه آنغوزه دارای دوره خواب طولانی هستند، بنابراین کوتاه کردن دوره خواب و افزایش میزان جوانه زنی بذرها توسط روشهای آزمایشگاهی می تواند در احیاء این گیاه موثر باشد. اثر جیبرلیک اسید (GA۳) به صورت پیش تیمار (با غلظتهای زیاد در کوتاه مدت و در دمای (C˚۲±۲۳) و تیمار (با غلظتهای کم در بلند مدت و در دماهای C˚۴ و C˚۲± ۲۳) بر روی جوانه زنی بذر دو جمعیت شیرکوه و طبس در محیط کشت پایه MS بررسی شد. تغییر چندانی در سرعت و درصد جوانه زنی بذرهای تیمار شده و پیش تیمار شده با GA۳ هر دو جمعیت در دمای C˚۲±۲۳ مشاهده نشد. کاربرد تیمار سرمادهی (C˚۴) برای بذرهای هر دو جمعیت سبب افزایش درصد جوانه زنی در آنها شد. پس از ۱۲ هفته حداکثر میزان درصد جوانه زنی در جمعیتهای شیرکوه و طبس به ترتیب ۸۴ و۵۶ درصد بود. همچنین تاثیر عامل دما بر روی جوانه زنی بذرها به تنهایی در دو سطح دمای C˚۴ و C˚۲±۲۳ روی کاغذ صافی مرطوب آزمون گردید. بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی بذرها (جمعیت شیرکوه ۹۰% و جمعیت طبس ۶۷%) در نتیجه سرمادهی روی کاغذ صافی مرطوب به مدت ۸ تا ۹ هفته حاصل گردید. افزایش غلظت GA۳ درون زا در نتیجه تیمار سرمادهی عامل موثر بر افزایش درصد جوانه زنی بذرها می باشد.

آنغوزه, خواب بذر, جوانه زنی بذر, جیبرلیک اسید, سرمادهی