فاطمه عسگری - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
فاطمه سفیدکن - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

گیاه Melissa officinalis L. بومی نواحی شرق مدیترانه و غرب آسیا است. در نواحی جنوبی و مرکزی اروپا، اسپانیا تا قفقاز و بخشهایی از آسیا از جمله ایران می روید. به دلیل رایحه معطرش در بسیاری از نواحی گرم دنیا کاشته می شود. سرشاخه های گیاه M. officinalisدر مرحله گلدهی  از سه محل کشت در استانهای فارس (اطزاف شیراز)، تهران (اطراف کرج) و سمنان جمع آوری گردید و پس از آماده سازی گیاهان به روش تقطیرباآب  (با  دستگاه کلونجر) اسانس گیری شدند. بازده اسانس نمونه فارس، کرج و سمنان به ترتیب ۰.۱۴ ، ۰.۲۵ و ۰.۲۶  بود. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس ها به وسیله دستگاههای GC و GC/MS  با محاسبه شاخص های بازداری  و مطالعه طیف های جرمی صورت گرفت. درمجموع از نمونه فارس، کرج و سمنان به ترتیب ۱۷ ، ۱۷ ، ۱۴ ترکیب شناسایی شدند. مهمترین ترکیبهای  شناسایی شده در اسانس نمونه فارس عبارت از: سیترونلال (۲۵.۴%)، بتا-کاریوفیلن ۱۱.۳%)، تیمول (۱۰.۵%)، گلوبولول (۶.۱%)،  کاریوفیلن اکساید (۶.۵%) و ژرانیول (۵.۷%) بود. ترکیبهای عمده شناسایی شده در اسانس نمونه کرج عبارت از: سیترونلال (۹.۳%)، کارواکرول (۳۱.۸%)، هومولن اپوکساید (۲۵.۴%) و آلفا-هومولن (۱۰.۲%) بود. مهمترین ترکیبهای  شناسایی شده در اسانس نمونه سمنان عبارت از: سیترونلال (۴۳.۸%)، بتا-کاریوفیلن (۱۳.۵%)، تیمول (۷.۹%)، گلوبولول (۶.۸%)،  نرال (۵.۳%) و ژرانیال (۵.۰%). چهارده ترکیب در اسانس سه نمونه مشترک بود تنها ترکیب شاخص مشترک سیترونلال  بود. چهار ترکیب شاخص در اسانس نمونه های فارس و سمنان مشترک بود و این دو اسانس نسبت به اسانس نمونه کرج شباهت بیشتری به هم داشتند. 

Melissa officinalis, Labiatae, ترکیبهای شیمیایی اسانس, سیترونلال, بتا-کاریوفیلن, ژرانیال, تقطیر با آب